Россия ядровий ракета тизимини Европага яқинлаштирмоқда

Россия қуролланиш бўйича халқаро битимга зид бўлган ядровий ракеталарни учиришга қодир бўлган «Искандер-М» қурилмасини Польша ва Литва ўртасидаги ҳудудий блокплост – Калининградда жойлашган отрядига юбормоқда.

Бу ҳақда Россия мудофаа вазирлиги сайти 1 январ куни эълон қилган эди.

ССC-8 номи билан танилган 9М729 ракетаси «Искандер» ёки шунга ўхшаш тизим ёрдамида учирилиши тахмин қилинади. Бу ракета ўрта ва қисқа масофага учувчи ракеталарни йўқ қилиш бўйича (INF) шартномага хилоф равишда 2500 кмга уча олади.

Тарихий битим ердан учириладиган, парвоз масофаси 500 дан 5500 километергача бўлган ракеталарни тақиқлайди.

«Искандер-М» тизимининг Россия Ғарбий жанговар округига кўчирилиши «2019 йилда якунланади» ва у икки турдаги ракета: баллистик ва қанотли ракеталарни ўз ичига олади», деб хабар берган вазирлик.

«Мажмуа душманнинг ракета учириш қурилмаларини, ракета ва ҳаво мудофааси тизимларини, аэродромлардаги самолётлар ва вертолётларни, қўмондонлик постларини ва инфратузилмани йўқ қилишга мўлжалланган», дейилади баёнотда.

Пуч иддаолар ва реал таҳдидлар

«Искандер-М» ракета тизимининг Европага зарба етказиш чегарасига кўчирилиши НАТО иттифоқчиларига қарши қаратилган мақтанчоқлик даволари ва иғволардан биридир.

Кремль бутун дунё бўйлаб тинчлик мақсадларини кўзлашини айтса-да, Россия ҳеч қандай душман енга олмайдиган иккита қурол синовдан ўтказилаётгани ҳақида шубҳали даъволарни билдирган эди.

Россия президенти Владимир Путин «Посейдон» номли ҳарбий денгиз қуролини душман мудофаасига нисбатан «мустаҳкам» дея тавсифлади, деб хабар берган эди Россиянинг давлат бошқарувидаги ТАСС ахборот агентлиги 25 декабр куни.

Бунгача «Статус-6» номи билан машҳур бўлган, НАТО «Каньён» деб атайдиган океаник комплекс тизими – ядровий каллакларни элтишга қодир бўлган пилотсиз сувости транспорт воситаси ҳисобланади.

26 декабр куни Путин вазирлар маҳкамаси йиғилишида товушдан тез учувчи «Авангард» ракетаси синовини «мислсиз муваффақият» деб атаган.

«Бу Қуролли кучлар ва, эҳтимол, мамлакат ҳаётидаги муҳим воқеадир», деган эди у. «Россия энди янги стратегик қурол тизимига эга».

Россия ҳукумати ва оммавий ахборот воситалари «Посейдон» ва «Авангард» тизимларининг вайрон қилиш имкониятлари ҳақида талайгина даъволарни билдирдилар, аммо уларнинг бирортаси ҳам тасдиқланмади.

Путин ядровий хавфсизликка нисбатан ўзининг ҳазиломуз ёндашувини яширгани йўқ.

18 октябрь куни Путин ядровий уруш ҳолатида «Биз зўравонлик қурбонлари, жафокашлар сифатида жаннатга тушамиз. Улар (зўравонлар) эса ҳатто тавба қилишга ҳам улгурмай ўлиб кетадилар», деб ҳазиллашган эди.

Бир вақтнинг ўзида, Россия аскарлари Украина ва Суриядаги урушга жалб қилинган ҳамда Грузиянинг бешдан бир қисмини эгаллаб турибди.

Совет Иттифоқи парчаланганидан 27 йил ўтиб ҳам, Россия аскарлари ҳамон Қозоғистон, Қирғизистон ва Тожикистонда бўлиб турибди.

Апрел ойида Россия мудофаа вазири Сергей Шойгу Россия замонавий қурол-яроғ ва ҳарбий техника билан таъминлаш орқали Тожикистон ва Қирғизистондаги Россия армиясининг жанговар тайёргарлигини ошириш ниятини эълон қилган эди.

INF шартномаси хавф остида

Москва INF шартномасини бир неча бор бузгани сабабли танқидлар остида қолиб кетган.

Декабр ойи бошида Қўшма Штатлар, агар Россия 1987 йилда имзоланган шартномага зид келувчи ракеталарини 60 кун ичида йўқ қилмаса, шартномадан чиқишини айтиб таҳдид қилган эди.

«Россиянинг хатти-ҳаракатлари Американинг миллий хавфсизлиги, қолаверса, иттифоқчиларимиз ва шерикларимизнинг хавфсизлигига жиддий путур етказади», деган эди АҚШ давлат котиби Майк Помпео 4 декабр куни НАТОга аъзо давлатлар ташқи ишлар вазирлари билан учрашувидан сўнг.

«Биз Россиянинг INF шартномаси бўйича ўз мажбуриятларини жиддий равишда бузаётгани ҳақида АҚШнинг хулосасини қатъиян қўллаб-қувватлаймиз», дейилган НАТОга аъзо 29 мамлакат ташқи ишлар вазирларининг қўшма баёнотида.

Ноябр ойида Нидерландия ҳукумати Россия томонидан INF шартномасининг бузилаётганига оид далиллари борлигини маълум қилганди.

«Нидерландия Россия ердан учириладиган қанотли ракеталар тизимини ишлаб чиққани ва ҳозирда уни амалиётга жорий қилаётганини мустақил равишда тасдиқлаши мумкин», дейилади мамлакат ташқи ишлар вазири Стеф Блок ва мудофаа вазири Анк Бижлевелднинг 27 ноябр кунги қўшма мактубида.

Сўнгги муддат тугаб бораётган бир вақтда, дунё лидерлари INF шартномасининг бекор бўлиши мумкинлигини борасида ўз хавотирларини билдирса-да, Россия ўзининг муросасиз ва инкор этувчи муносабатида давом этмоқда.

Россия расмийлари ўтган ойда инспекторларга INF шартномасига хилоф экани тахмин қилинаётган баҳсли ракетани текширишга изн бермаган эдилар.