Россиядаги мигрантлар таъқиб ва фирибгарликлар туфайли пандемия вақтида қийин аҳволда қолишди

ОЛМАОТА – Коронавирус авж олгани сабабли Россияда ишсиз қолган ва захиралари тугаб бораётган Марказий Осиёлик мигрантлар полициянинг ноқонуний таъқиблари ва кенг кўламли фирибгарликлардан азият чекмоқда.

Россияда COVID-19 тарқалиши кучайгани сабабли чегараларнинг ёпилиши ва Марказий Осиёга парвозларнинг бекор қилиниши ортидан минглаб меҳнат мигрантлари ўз ватанларига қайтиб кела олмаганлар.

Россия авиакомпаниялари бекор қилинган рейслар учун чипта пулларини қайтармай, мигрантларни иқтисодий қийин аҳволда қолдирди.

Корхоналарнинг ёпилиши ва ишларнинг тўхтаб қолиши кўпчилик мигрантларни бошпанасиз ва пулсиз қолдирган. Пандемия аввалида кўплаб мигрантлар аэропортларда тунашга мажбур бўлишди, кейинчалик улар аэропортдан ҳам ҳайдалди.

Бундан ташқари, меҳнат мигрантларининг айтишича, полиция ва иш берувчилар уларнинг бор-будини шилиб олган.

Россиядаги тожикистонлик меҳнат мигрантларининг шикоят қилишича, полициячилар ва иш берувчилар ишлаш рухсатномаси учун пул тўлашни талаб қилмоқдалар, деб хабар беради Озод Европа/Озодлик радиоси тожик хизмати (RFE/RL) 28 апрел куни. Бу ҳужжат мигрантлар учун ишлаш ва солиқларни тўлаш ҳуқуқини беради.

18 апрел куни Россия Президенти Владимир Путин мигрантларга 15 июнга қадар патент тўламасдан, рўйхатни узайтирмасдан ва изн ҳужжатларисиз ишлашга рухсат берувчи фармонни имзолаган эди.

Бу воқеадан бир кун аввал Екатеринбургдаги тожик мигрантлари Озодлик билан суҳбатда полиция рўйхатга олиш муддатини узайтирмаган ёки рухсатнома пулини тўламаган Марказий Осиёлик мигрантларни учун ҳибсга олганини айтган.

Рухсатнома учун пора

Бундай ҳолатлар Челябинск, Тверь, Санкт-Петербург ва Москвада ҳам қайд этилган. Айрим мигрантлар ишни йўқотишдан қўрқиб патент учун пул тўлашга мажбур бўлганликларини айтганлар.

Яна бир гуруҳ – рухсатномаларни чўздириш эвазига мигрантлардан пора талаб қилаётган порахўр полициячилардир.

Пора беришдан бош тортган мигрантларни қамоққа олаётган Россия полицияси қонунни бузмоқда, дейди ҳуқуқ фаоллари.

Рухсатномалар мигрантлардан олинадиган ноқонуний даромаднинг барқарор манбаси, дейди Москвадаги «Утро Мира» инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилувчи нодавлат ташкилоти раҳбари Валентина Чупик.

Маблағлар коррупцион ҳукумат мулозимлари ва улар билан боғлиқ компанияларга бориб тушади.

«Россияда мигрантларни рўйхатга олиш амалиёти пора учунгина ўйлаб топилган ва фақат мигрантларга қаратилган», деди Чупик.

Шундоқ ҳам қалтис бўлган ҳолатдан фойдаланаётган маҳаллий жиноятчилар ҳам Марказий Осиёлик мигрантлар учун вазиятни янада оғирлаштирмоқда.

19 апрель куни Москвадаги Қирғизистон элчихонаси ўз фуқароларини Россияда асосан Марказий осиёлик меҳнат мигрантлардан иборат қийин аҳволдаги хорижликларни нишонга олган янги фирибгарликлар тўлқини ҳақида огоҳлантирди.

«Маълум миқдордаги пул эвазига одамларни ўз ватанига (Қирғизистонга) қайтувчилар рўйхатига киритишни, сохта рўйхатга олиш ҳужжатлари ва қалбаки паспортлар таклиф қилаётган фирибгарлар пайдо бўлган», деб хабар беради элчихона.

«Шу муносабат билан, элчихона фуқароларни ишончсиз маълумотларни тарқатишдан тийилишга ва гўёки меҳнат мигрантларини қўллаб-қувватловчи фирибгарлик хайриялари ва ташвиқотчиларга, шунингдек қирғизистонликларнинг Россиядан ўз ватанига қайтарилиши ҳақидаги айрим виждонсиз сиёсатчиларнинг популистик ваъдаларига ишонмасликка чақиради», дейилади хабарда.

Ғойиб бўлаётган маошлар

Бу орада Россияни тарк эта олмаган минглаб мигрантлар тақдирга тан бериб, ўз ҳукуматларидан ёрдам сўрашга, уй-жой ва пул топиш йўлларини излашга мажбур бўлмоқдалар.

Ҳозир Москвада яшаётган, Қирғизистоннинг Тўқмоқ шаҳридан бўлган Улан Оморовнинг айтишича, унинг омади келган.

У ҳеч қандай ёрдамсиз, кўчада қолиб кетган бошқа қирғизистонликлардан фарқли ўлароқ, ўз қариндошиникида яшамоқда.

«Москвада даромадини йўқотган фуқароларга ёрдам ажратилмоқда. Аммо маҳаллий иш берувчилар расман рўйхатга олмаган мигрантларга ёрдам пуллари берилмаяпти», деди у.

«Бу каби оғир пандемия кунларида бизга ҳеч ким, ҳукумат ҳам, иш берувчилар ҳам ёрдам бераётгани йўқ. Мен ҳатто дўконга ҳам бора олмаяпман, чунки карантин шартларини бузганим учун полиция идорасига олиб кетишлари мумкин», дея қўшимча қилди Оморов.

Кузатувчиларга кўра, меҳнат рухсатномаси бўлмаган ва Россиядаги вақтинча сақлаш жойларида ушлаб турилган Марказий Осиёлик мигрантлар оғир шароитларда қолиб кетишган.

«Екатеринбург яқинидаги Кольцовода жойлашган вақтинча сақлаш марказидаги 100 га яқин тожикистонлик мигрант ўзларига нисбатан инсоний муносабатни ва ватанига қайтариб юборишларини сўраган», деб ёзади Париждаги BBC мухбири Темур Варкий 27 апрель куни ўзининг Facebook саҳифасида.

«Москва ва Санкт-Петербургдаги марказларда бўлиб турган тожикистонликларнинг ҳолати ҳам худди шундай ёки бундан ҳам оғир. Россия бўйлаб юзлаб ҳимоясиз тожикистонликлар ноқонуний шароитларда, умидсиз ва ҳеч қандай ҳуқуқсиз қолиб кетмоқдалар», деб ёзган Варкий.

Уйга қайтиш

Россияда карантин тугаб, чегаралар очилган тақдирда ҳам Марказий Осиёликларнинг уйга қайтиш имконияти аниқ эмас.

Апрель ойида Россиянинг энг йирик авиакомпанияси чипта нархларини кескин оширди. Аэрофлот, S7, Урал авиалинияси ва Utair компаниялари маҳаллий парвозлар учун нархларни 50 фоиздан 110 фоизгача оширган. Бу ҳақда « Ведомости» бизнес-нашри авиакомпания веб-сайтларига асосланган ҳолда хабар берган.

Чипталарни энди «нархларни кўтара оладиган ва нима бўлса ҳам учиши керак бўлган» одамларгина сотиб олиши мумкин, деб айтган Ведомости нашрига Москвадаги фуқаролик авиацияси илмий тадқиқот институти профессори Александр Фридлянд.

Меҳнат мигрантлари бу тоифага кирмаганликлари сабабли яқин орада Россияда бундан-да оғир вазиятга йўлиқишлари мумкин.