Карвонсарой
Дипломатия

Пекиннинг Москва билан «мустаҳкам» иттифоқ эълон қилиши ортидан Хитойнинг Россияга экспорти ошиб бормоқда

Карвонсарой ва AFP

4 март куни Пекин кўчаларининг бирида Россия ва бошқа мамлакатларга юк жўнатиш рекламаси жойлаштирилган дўкон ёнидан ўтиб кетаётган эркак. [Гектор Ретамал/AFP]

4 март куни Пекин кўчаларининг бирида Россия ва бошқа мамлакатларга юк жўнатиш рекламаси жойлаштирилган дўкон ёнидан ўтиб кетаётган эркак. [Гектор Ретамал/AFP]

ПЕКИН – Россияга экспорт ҳажми ошиб борар экан, халқаро ҳамжамият Россиянинг Украинага давом этаётган босқинини қоралаётганига қарамай, Хитой душанба (7 март) куни Пекин ва Москва ўртасидаги дўстлик «мустаҳкам» эканини айтди.

Хитой ўтган ой икки давлат ўртасида «чегарасиз» стратегик шериклик ҳақида эълон қилганидан кейин ўзининг яқин иттифоқчиси Москвани қоралашдан бош тортган.

«Икки халқ ўртасидаги дўстлик мустаҳкам ва томонларнинг келажакдаги ҳамкорлик истиқболлари жуда кенг», деди ташқи ишлар вазири Ван И Хитой раҳбариятининг Пекинда бўлиб ўтган йиллик сиёсий конгресси давомидаги матбуот брифингида.

Ташқи ишлар вазири Хитой-Россия муносабатларини «дунёдаги энг муҳим ўзаро муносабатлар» деб таърифлар экан, улар «дунё тинчлиги, барқарорлиги ва тараққиётига хизмат қилишини» таъкидлади.

Шундай бўлса-да, ўзаро иқтисодий ҳамкорлик улуши бир-биридан сезиларли фарқ қилади. Жаҳон банки маълумотларига кўра, 2020 йилда Хитой ялпи ички маҳсулоти (14,7 триллион доллардан кўпроқ) Россияникидан (1,5 триллион доллардан камроқ) қарийб 10 баравар кўп бўлган.

«Газпром» ва банклар Хитойга юзланмоқда

Санкцияларнинг қатъийлашуви туфайли савдо ҳамкорларидан маҳрум бўлган Россияинг йирик корпорациялари энди Хитойга орқа қилишга мажбур.

Шу ойда Россиянинг газ соҳасидаги гиганти «Газпром» Хитойга йўналган қувурни лойиҳалаш бўйича шартнома имзолаганини айтар экан, Россиянинг европалик харидорларга қарамлигини камайтириши мумкин бўлган янги таъминот келишуви томон қадам қўйган.

Visa ва Mastercard Москвага нисбатан мисли кўрилмаган санкциялар туфайли ўз фаолиятини тўхтатиб қўйгач, якшанба куни Россия банклари Хитойнинг UnionPay тизимидан фойдаланган ҳолда карта чиқаришни режалаётганини маълум қилди.

Ван уларнинг норасмий иттифоқи «учинчи томоннинг аралашувига йўл қўймаслигини» айтиб, сўнгги кунларда Хитойни можарода воситачилик қилишда фаолроқ бўлишга ундаган АҚШ ва унинг Ғарбдаги иттифоқчиларини огоҳлантирган.

Австралия бош вазири Россиянинг Украинага бостириб киришини «Хитой учун танлов лаҳзаси» деб атаб, Хитойни ўз иттифоқчиси Россиянинг ҳаракатларига таъсир қилишга ва Пекинни глобал тинчлик тарафдори эканини исботлашга ундаган.

Лоуи институти тадқиқот марказига интервью берган Скотт Моррисон «Ҳозирда Россиянинг Украинага нисбатан зўравонлик тажовузига ҳеч қайси давлат Хитойдан кўра кўпроқ таъсир кўрсата олмайди», деб айтди.

Россиянинг босқини Хитойни ўзиники деб даъво қиладиган Тайван оролига нисбатан худди шундай ҳарбий чоралар кўришга ундайдими-йўқми, деган савол таҳлилчиларни ўйлантирмоқда.

Экспорт ҳажми кескин ошмоқда

Душанба куни Хитой божхонаси эълон қилган маълумотларга кўра, халқаро талабнинг ўсиши ва Украинадаги уруш арафасида Россия билан савдо ҳажмининг ошиши туфайли январ ва феврал ойларида Хитой экспорти жами 16,3 фоизга кўпайган.

Ўсиш суръати иқтисодчиларнинг ўтган йилга нисбатан 15,7 фоизли ўсиш ҳақидаги прогнозларидан ҳам ошиб кетган.

Россияга экспорт ҳажми ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 41 фоизга кўпайди.

Январ ва феврал ойларида Россияга экспорт Хитойнинг асосий савдо шериклари орасида энг тез суръатларда ўсиб, Европа Иттифоқи ва АҚШ билан савдо ҳажмини ортда қолдирган.

Россия, шунингдек, қўшнисидан энергия маҳсулотларини сотиб оладиган Хитой учун иккинчи йирик импорт манбаига айланган.

Хитой билан савдо 2014-йилда Қрим минтақасини Украинадан тортиб олгани учун Ғарб санкцияларига дучор бўлган Россия учун қутқарув чамбараги бўлиб хизмат қилди.

Ўтган ой охирида бошланган Украинага босқин ортидан Москванинг халқаро миқёсдаги изоляцияси янада чуқурлашди.

Хитой савдо вазирлиги маълумотларига кўра, Хитой ўн йилдан ошибдики, Россиянинг энг йирик савдо шериги бўлиб келмоқда.

Украинадаги ҳарбий ҳаракатлар бошланишидан бир неча соат олдин Пекин Россиядан буғдой импортини тасдиқлаган.

Сизга мақола ёқдими?

Фикрлар 0

Сиёсат * Мажбурий 1500 / 1500