Кремл осон ғалабага умид қилган ҳудудларда Украина кучлари шиддатли жанглар олиб бормоқда

ДОНЕЦК, Украина – Россия президенти Владимир Путин ва унинг ҳарбий мулозимлари маҳаллий аҳоли Россия кучларини қучоқ очиб қарши олади, деб ўйлаган Украина шарқидаги бир қатор шаҳарларда украин аскарлари босқинчиларга шиддатли қаршилик кўрсатмоқда.

Россия Киев атрофидаги қўшинларининг учдан икки қисмини олиб чиққан, уларнинг аксари кейинчалик Украинанинг бошқа ҳудудларига қайта жойлаштириш режаси билан Беларусга қайтарилган. Бу ҳақда душанба (4 апрел) куни Пентагоннинг юқори мартабали расмийларидан бири маълум қилди.

«Улар Беларусда жамланаётганини кўриб турибмиз. Тахминимизча, улар қайта қуроллантирилади, сафлари тўлдирилиб, ҳатто қўшимча жанговар куч билан мустаҳкамланиши мумкин ва кейинчалик бошқа ҳудудларда жангни давом эттириш учун Украинага қайтарилади», деди расмий.

Аскарларнинг қайта тақсимланиши 24 феврал куни Украинага бостириб кирган Россия кучлари Украина қўшинларининг шиддатли қаршилигига учранидан сўнг амалга оширилмоқда.

Ғарблик ҳарбий таҳлилчилар Киевнинг муваффақиятсиз ишғолини руслар учун жиддий мағлубият деб атаган бўлса-да, Москва ўз жанговар саъй-ҳаракатларини мамлакат жануби-шарқидаги Донбасс минтақасига қаратишни афзал кўрмоқда – бу ерда Россия кучлари россияпараст бўлгинчилар билан бирлашган.

«Биз русларнинг куч тўплаб, ҳужумга тайёрланаётганини биламиз», деди чоршанба куни Донбассдаги Краснопоье қишлоғи яқинида бўлиб турган Украинанинг юқори мартабали зобити AFPга.

Ҳозирги пайтда фронт барқарор бўлса-да, Россия вертолётлари бу ҳудуд узра парвозлар сонини кўпайтирган, бу эса кўп ҳолларда йирик ҳажмдаги операциялар ўтказилишидан дарак бериши мумкин.

«Биз тайёрмиз... улар учун йўл-йўлакай кутилмаган ҳодисаларни режалаганмиз», деди офицер.

Босимнинг кучайиши шароитида мавжуд кучлар ишончли бўлиб кўринди. «Биз уларни кутяпмиз!» деди йўл бўйлаб позицияларни мустаҳкамлаш буйруғини олган лейтенант бош бармоғини юқорига кўтариб.

Йўл ёнбағридаги окопларга вртиллерия ва зирҳли машиналар ўрнашган. Унинг ёнидаги ўрмонда эса мустаҳкамланган позициялар ва ниқобланган техника мавжуд.

Русларни қутқаришми?

Фронт чизиғининг шарқида – Донецк вилоятида Нью-Йорк қишлоғи жойлашган.

2014 йилда Қримнинг Россия томонидан аннексия қилиниши ортидан шаклланган жабҳада жойлашган Нью-Йорк босқин бошланганидан бери Россия самолётлари ва артиллериясининг доимий нишони бўлиб келган.

Донецк ва Луганск вилоятлари – феврал ойи охирида бу икки минтақа мустақиллиги тан олинган ва бу Путиннинг Украинага қарши асоссиз босқинига баҳона бўлган эди.

Кремл нарративининг марказида Россия қўшинлари русларни таъқибдан қутқариш учун Украинага бостириб киргани ҳақидаги қараш ўрин олган.

Бу нарратив собиқ Совет давлатлари бўйлаб фош этилмоқда – яқинда Қозоғистондаги флешмоблар ва оммавий йиғинларда маҳаллий руслар «ҳимояга муҳтож эмасликларини» эълон қилган эдилар.

«Аммо Россия расмийлари бизга муаммо туғдирмоқчи бўлаётгандек. Улардан кимдир аралашишни сўрадими?» деган эди флешмоб иштирокчиларидан бири, Олмаота вилоятининг Талдиқўрғон шаҳридан бўлган блоггер Евгений Зайцев.

Кремлнинг бу нарративига гўё Россия таркибига қўшилишни истаган украинларнинг жойлардаги шиддатли қаршилиги ҳам путур етказмоқда.

«Ғалаба бизники бўлади»

Донецк вилоятилик бошқа украинлар каби Украина армиясида хизмат қилаётган Юрий Кочевенко унинг шаҳри тўлиқ назорат остида эканини айтади.

2015 йилда мустаҳкамланган жабҳа ўзгармаган. Душман ўз жойидан силжий олмади», деди 46-армия батальони зобити Кочевенко.

«Душманимиз ваҳшиёна усуллардан фойдаланмоқда. Биз жанговар операцияларда эмас, балки қанотли ракета зарбаларида кўп қурбонлар бердик.»

«Аммо ҳаво ҳужумига қарши мудофаа тизимларимиз соз ишламоқда. Урушнинг биринчи ойида улар тўлиқ устунликка эга бўлганига қарамай, ҳавода тўлиқ назоратни қўлга кирита олмади», деди у.

«Энг ачинарлиси, ҳар бир ракета янги қурбонларга сабаб бўлаётгани, ундан ҳам аянчлироғи эса Россиянинг ракета урушидан асосан тинч аҳоли азият чекаётганидир», деб қўшимча қилди у.

Россия Сурия ва Чеченистонда тинч аҳоли ва фуқаролик инфратузилмаси, жумладан шифохоналарга қасддан ҳужум қилгани маълум.

«Украинада юз бераётган воқеалар Сурияда кўрганларимизнинг такроридир», деган эди Amnesty International бош котиби Агнес Калламар март ойида AFP нашрига.

Россия қуролли кучлари Украинада бўлгани каби, Сурияда ҳам мунтазам равишда шифохоналарни бомбалаган ва тинч аҳолини ўққа тутган.

Буча шаҳарчасидаги тинч аҳолини қатлиом қилганига жавобан Кремлга нисбатан дипломатик ва иқтисодий босим кучайиб бормоқда.

«Душманимиз заифлашиб бораётгани аниқ», дейди Кочевенко.

Россияликлар ўз мавқеини мустаҳкамлашга ва шу билан бир вақтда ҳудудни эгаллашга уринмоқда, деди у. «Аммо биз ўз тарафимиздан қарши ҳужумларни амалга оширяпмиз ва улар бесамар кетаётгани йўқ.»

«Донбасс фронт чизиғида шундай воқеалар юз бермоқда.»

«Мариуполдаги вазият ўта жиддий. Руслар шаҳарни қамал қилишга эришдилар, аммо шаҳар дош бермоқда. Унинг бу босқинга туриб беришига ишонаман», дейди Кочевенко жанубдан 180 км масофадаги қамал қилинган порт шаҳрини назарда тутиб.

Унинг айтишича, энди урушнинг якуни фақат қурол ёки аскарлар сонига эмас, балки уларнинг жанговар руҳига ҳам боғлиқ.

«Охиригача курашишга тайёрмиз. Ҳаммамизни ўлдиришга ракеталари етмайди», деди у. «Ҳар бир ўлдирилган украиналикнинг ўрнига учта янгиси келмоқда, шундай экан, ғалаба биз тарафда эканига аминман.»