Карвонсарой
Қочқинлар

Киевнинг асосий темирйўл вокзали урушдан қочаётган минглаб одамлар учун меҳр-оқибат масканига айланди

Ханна Чертова ва AFP

2 март куни Киевнинг асосий темирйўл вокзалида эвакуация қилинганлар билан тўлган поезднинг жўнаши олдидан хайрлашаётган аёл. [Сергей Чузавков/AFP]

2 март куни Киевнинг асосий темирйўл вокзалида эвакуация қилинганлар билан тўлган поезднинг жўнаши олдидан хайрлашаётган аёл. [Сергей Чузавков/AFP]

КИЕВ – Она шаҳри Черниговдан қочишга мажбур бўлган Светлана Киевнинг асосий вокзалида эвакуация поездини кутиб ўтирибди.

Аёл бу ерга 1 апрел куни икки ўғли билан келган – станция шарқдан қочаётган минглаб украиналик қочқинлар учун марказ вазифасини ўтамоқда.

Оила ўзи билан иккитагина кичик рюкзак олган – ичида фақат зарур нарсалар – улар Светлананинг қариндошлари яшайдиган Германияга йўл олганлар.

Станциядаги кўнгиллилар Светлана ва унинг ўғилларига егулик бердилар, шифокорлар эса бепул кўрикдан ўтказишди.

1 апрел куни икки ўғли билан Черниговдан келган Светлана Киевнинг асосий темирйўл вокзалида эвакуация поездини кутмоқда. [Ханна Чертова/Карвонсарой]

1 апрел куни икки ўғли билан Черниговдан келган Светлана Киевнинг асосий темирйўл вокзалида эвакуация поездини кутмоқда. [Ханна Чертова/Карвонсарой]

«Бу жуда оғриқли... Россия аскарлари бизни уйимиздан ҳайдашди», дейди 1 апрел куни Киевнинг асосий вокзалида эвакуацияни кутаётган ирпенлик 81 ёшли Александр Михайлович. [Ханна Чертова/Карвонсарой]

«Бу жуда оғриқли... Россия аскарлари бизни уйимиздан ҳайдашди», дейди 1 апрел куни Киевнинг асосий вокзалида эвакуацияни кутаётган ирпенлик 81 ёшли Александр Михайлович. [Ханна Чертова/Карвонсарой]

Суратда: Урушнинг дастлабки кунлариданоқ қочқин йўловчиларга ёрдам бериш учун кўнгилли бўлиб ишлаган 24 ёшли Руслан, 1 апрел, Киев бош вокзали. [Ханна Чертова/Карвонсарой]

Суратда: Урушнинг дастлабки кунлариданоқ қочқин йўловчиларга ёрдам бериш учун кўнгилли бўлиб ишлаган 24 ёшли Руслан, 1 апрел, Киев бош вокзали. [Ханна Чертова/Карвонсарой]

«Дўзах» ҳаёти

Чернигов сўнгги беш ҳафта давомида Россия кучлари томонидан ўққа тутилган ва қуршаб олинган, деди Светлана Карвонсаройга.

«Ертўлада беш ҳафта яшадик. Ерда ухладик. Отишмалар бир кун ҳам тўхтагани йўқ», дейди у.

«Ҳозирга қадар Чернигов аҳолисининг қарийб ярми қочоққа айланди», деди у. «Аммо кексалар ва касаллар ҳамон ўша ерда. Ярадорлар кўп... лекин уларга муносиб тиббий ёрдам кўрсатиш имкони йўқ, чунки генераторлар етишмаяпти».

«Бу бамисоли дўзах», деди у.

Россия қўшинлари шаҳар ташқарисига олиб борадиган барча кўприкларни вайрон қилишди.

«Бизни дарёдан қайиқда олиб ўтишди. Қочишнинг биргина йўли шу эди... Нариги тарафда бизни автобус кутиб турганди», дейди Светлана.

Черниговликлар «ҳаммасини ўзлари ташкиллаштириб, кичик гуруҳларга бўлиниб чиқиб кетишмоқда», деди у. «Ҳеч қандай яшил (гуманитар) йўлаклар йўқва бўлиши ҳам мумкин эмас. Ҳеч ким бизга бу ерга тирик етиб келишимизга кафолат бергани ҳам йўқ.»

«Руслар одамларнинг қочишига йўл қўймаяпти», деди у. «Улар тинч аҳолини олиб кетаётган транспорт воситаларини ўққа тутмоқда. Автобусга чиқишимиз билан улар биз тарафга ҳам ўқ ота бошладилар.»

«Агар яна бир сонияга ушланиб қолганимизда, ҳозир тирик бўлмас эдик

Светлананинг полициячи эри жанг қилиш ва муҳтожларга ёрдам бериш учун шаҳарда қолган.

Светлана Киевга қочаётганида эри қўнғироқ қилиб, онаси вафот этганини айтган.

«У фарзандларим ва мен қандай таваккалчилик қилаётганимизни биларди ва юраги кўтара олмади», деди у. «Мен уни дафн қилолмайман. Ўз онам билан хайрлашолмайман. У Черниговда қолди, аммо ортга йўл йўқ».

Қочоққа айланганлар

Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг (БМТ) Қочқинлар бўйича олий комиссарининг чоршанба (13 апрел) куни маълум қилишича, Россия босқини бошланган 24 февралдан бери 4656509 нафар украиналик қочоққа айланган, бу сешанба кунги кўрсаткичдан 40679 тага кўп.

Украиналик қочқинларнинг 90 фоизини аёллар ва болалар ташкил қилади, 18 ёшдан 60 ёшгача бўлган эркаклар ҳарбий хизматга чақирилиши мумкинлиги боис мамлакатни тарк эта олмайдилар.

Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Халқаро миграция ташкилоти (ХМТ) ҳисоб-китобларига кўра, 7,1 миллион одам ўз уйини тарк этган, аммо ҳали ҳам Украинада қолмоқда.

ХМТ маълумотларига кўра, украиналик қочқинлардан ташқари, мамлакатда яшаётган, ўқиётган ёки ишлаётган 210 мингдан ортиқ Украина фуқароси бўлмаганлар ҳам чиқиб кетган.

Аҳолининг чорак қисмидан кўпи ўз уйларини ташлаб кетишга мажбур бўлар экан, кўнгиллилар ва халқаро ҳамжамиятнинг ёрдами, жумладан, Қозоғистон ва Ўзбекистон каби Марказий Осиё давлатларининг кўмаги ҳам муҳим аҳамиятга эга бўлди.

Киевнинг асосий вокзалида қочқинларни Украина ғарби ва Полшага олиб бориш учун ҳар куни 15 та эвакуация поезди қатнайди.

Бу станциядан 100 мингдан ортиқ қочқин ўтишга улгурди, уларнинг аксарияти Чернигов ва Киев вилоятлари, жумладан, урушнинг бошида шиддатли жангларга гувоҳ бўлган Буча, Гостомел, Бородянка ва Ирпен шаҳарларидан келган.

60 йил Ирпенда яшаган Александр Михайлович охирги дақиқаларгача ўз уйини тарк этишни истамаган.

«Уйимни ўз қўлларим билан қурганман. Ҳар бир ғиштини ўзим терганман... Менинг фақат уйим ва итим Нона қолган эди», дейди ити ва эски чамадонлари қуршовида ўтирган 81 яшар Александр.

«Энди қариган чоғимда Россия аскарлари бизни уйимиздан ҳайдаб чиқаришди», деди у Карвонсаройга. «Менинг кўчамда ҳеч ким қолмади. Ҳамма кетиб бўлди.»

Александрнинг айтишича, унинг уйига бир нечта кўнгилли келиб, уни замбилга ўтқазган ва машинада вокзалга олиб келган.

«Улар менга иссиқ жой, тўйимли овқат беришди», деди у.

«Менга бу қадар сидқидилдан ёрдам берадиган одамлар учрашини кутмагандим», деди Александр ва у ўғилларидан бирининг олдига – Хмелницкийга йўл олганини қўшимча қилди.

Бошқаларга ёрдам бериш

Вокзалдаги кўнгиллилар уруш бошланганидан бери эвакуация қилинганларга ёрдам беришга ошиқмоқдалар.

Вокзалда шифокорлар ва психологлар ҳам навбатчилик қилмоқда, имконияти чекланганлар, шунингдек, оналар ва болалар учун шарт-шароитлар яратилган.

24 яшар Руслан урушнинг илк кунлариданоқ поезд бекатида кўнгилли бўлиб хизмат қилиб келган.

Дастлабки ўн кунликда одамлар оқими анча кўп бўлди ва ҳар куни бекатдан кетган 15 та поезд одамлар билан тўла эди, дейди у Карвонсарой билан суҳбатда.

«Поездларда жой йўқлиги сабаб одамлар жомадонларини платформада қолдириб кетишга мажбур бўлди», деди у. «Оналар ва болалар қочиш учун поездда 12 соат туриб кетишга ҳам рози эдилар.»

Россия қуролли кучлари Киевни ишғол қилиш фикридан воз кечиб, бунинг ўрнига мамлакат жануби ва шарқига, айниқса Донбасс вилоятига кўз тиккан.

Руслан Черниговдан шифохонани эвакуация қилишган тунни ёдга олди.

«Кечаси соат 11 эди. Киев темир йўл бекатига 20 та автобус ва 15 та тез ёрдам машинаси етиб келди», дейди у. «Йўловчилар 20 соат мобайнида жуда узоқ йўл босиб келишганди. Карвон ўқлардан қочиш учун қишлоқ ҳудудларидаги айланма йўллардан юрган.»

«Тўртта янги туғилган чақалоқни эслайман. Уларнинг ота-оналари йўқ эди – ҳалок бўлган ёки бедарак йўқолган. Болаларга тиббий ҳамшира ҳамроҳлик қилди», деб айтган Руслан.

Шифокорлар етиб келган она-болаларни кўрикдан ўтказиб, жиддий тиббий ёрдамга муҳтожларни Черкасидаги шифохонага юборишди, деди у.

Аксар болаларнинг «ўпкасида суюқлик ва яллиғланиш бор эди», деди у. «Уларнинг аксарига қон қуйиш зарур эди.»

«Қолганлар учун Львовга эрталабки махсус поезд режалаштирилди», деб қўшимча қилган у.

«Замонавий дунёда одамларни шафқатсиз ва зиқна дейишади. Уруш бундай эмаслигини кўрсатди», дейди Руслан.

«Украинада кўпчилик ёрдам бериш учун бор-йўғини топширишга тайёр. Бунга ҳар куни гувоҳ бўляпмиз.»

Сизга мақола ёқдими?

Фикрлар 1

Сиёсат * Мажбурий 1500 / 1500

Кўнгиллилар замонамиз қаҳрамонларидир. Улар ўз ҳаётларини хавф остига қўйиб, бошқаларга ёрдам беришга кўп вақтларини сарфлайдилар. Ушбу мудҳиш уруш тугаганидан кейин кўнгиллиларга ёдгорлик ўрнатилиши керак; улар бегоналар учун жуда кўп яхшиликлар қилмоқда.

Жавоб бериш