Карвонсарой
Энергия

Хитой Россия нефтини ташиш учун супертанкерлар ажратиб, нақд пулсиз Кремлни қолган қўллаб-қувватламоқда

Карвонсарой

Нефт танкерини Хитойнинг шарқий Шандун провинциясидаги Цингдао портига боғлаётган шатакчи кемалар. [STR/AFP]

Нефт танкерини Хитойнинг шарқий Шандун провинциясидаги Цингдао портига боғлаётган шатакчи кемалар. [STR/AFP]

Тижорий манбалар ва кузатув маълумотларига кўра, Пекин Европа Иттифоқи (ЕИ) эмбаргоси ва G7нинг нарх чекловига қарамай, Россия нефтини сотиб олишда давом этмоқда ва Россиянинг Urals маркали нефтини Хитойга жўнатиш учун камида тўртта супертанкер ажратган.

Манбаларга кўра, бешинчи супертанкер Ҳиндистонга нефт хомашёси етказиб берган.

Тижорий манбалар ва кемаларни кузатувчи Eikon тармоғи маълумотларига кўра, ушбу бешта юкни 22 декабрдан 23 январга қадар етказиб бериш режалаштирилган, деб хабар беради Reuters 13 январ куни.

Ўтган йил феврал ойида Россиянинг Украинага босқини ортидан Ғарбдаги харидорлар бошқа таъминотчиларга мурожаат қилгани сабабли, Хитой ва Ҳиндистон Россиядан арзонлаштирилган нархда нефт сотиб олишда давом этмоқда.

Арктика доирасидаги Гидан яриморолида «Новатэк»нинг «Арктик СПГ 2» лойиҳасининг ресурс базаси бўлган Утреннее конида ишлаб турган ускуналар, 2021 йил 30 ноябр кунги сурат. [Наталья Колесникова/AFP]

Арктика доирасидаги Гидан яриморолида «Новатэк»нинг «Арктик СПГ 2» лойиҳасининг ресурс базаси бўлган Утреннее конида ишлаб турган ускуналар, 2021 йил 30 ноябр кунги сурат. [Наталья Колесникова/AFP]

Россия нефтини ташувчи танкерларнинг эҳтимолий денгиз маршрутлари. [Карвонсарой]

Россия нефтини ташувчи танкерларнинг эҳтимолий денгиз маршрутлари. [Карвонсарой]

Аммо Катта еттилик аъзолари, Европа Иттифоқи ва Австралия 3 декабрда нефт нархига чеклов ўрнатиб, Ғарб юк ташиш хизматлари ва суғурта хизматларидан фойдаланишни чеклагач, Россия экспорти учун юк кемалари етишмаяпти.

Бир баррел учун 60 АҚШ долларлик нарх чеклови ЕИдан ташқарида бўлган мамлакатларга Россия нефти ва нефть маҳсулотларини денгиз орқали импорт қилишга имкон беради, аммо ташувчи, суғурта ва қайта суғурталаш компанияларига белгиланганидан юқори нархда сотишни чеклайди.

Россиядан энг кўп нефть харид қилувчи ва дунёдаги етакчи нефть импортери Хитой нарх чегарасига қарши чиққан, трейдерлар эса одатдагидек савдо қилишмоқда, деб хабар берган Reuters ва Bloomberg нашрлари 9 декабр куни.

Еврокомиссия маълумотларига кўра, нарх чегараси Россиянинг даромадлари ва Украинада уруш олиб бориш қобилиятини янада камайтириш учун ишлаб чиқилган бўлиб, доимий етказиб беришлар орқали глобал энергия бозорларини барқарор ушлаб туради.

Хитой бўшлиқни тўлдирмоқда

Нарх чеклови кучга киришидан бир неча ҳафта аввал, Россия чекловларни айланиб ўтиш учун 100 та эскирган танкердан иборат флот тўплай бошлаган, деб хабар беради Financial Times 2 декабр куни.

Ушбу «соядаги флот» нарх чегараси тушишига таъсир қилиши мумкин, аммо бундай чораларнинг умумий таъсирини йўқота олмайди, дейди трейдерлар.

Пекин эса бўшлиқни тўлдиришга ҳаракат қилмоқда.

Юк ташишда иштирок этган Хитой компанияси раҳбари 2023 йилда Россия нефтини ташиш учун 18 та Хитой супертанкери ва 16 та Aframax ўлчамли кема ишлатилиши мумкинлигини тахмин қилди, бу йилига 15 миллион тонна ёки Urals экспорти умумий ҳажмининг 10 фоизини ташиш учун етарли, деб хабар берган Reuters.

Россия президенти ва Хитой етакчиси Си Цзинпин Украинадаги урушдан аввал эълон қилган «чегарасиз» дўстликка қарамай, Пекин глобал саҳнада эҳтиёткорлик билан мувозанат сақламоқда.

Хитой ҳукумати Россиянинг Украинага бостириб киришини қоралаш ёки қўллаб-қувватлашдан бош тортган ва бир неча марта Кремлнинг «махсус операция» ҳақидаги ташвиқот ва дезинформацияларини ёйинлаган.

У Россияга нисбатан санкцияларга қаршилик қилган ва Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Украинадаги уруш бўйича овоз бериш жараёнида қаршилик қилган ёки Россия тарафини олган.

Пекин ва Москванинг «умумий хавфсизлик» ва «адолатли дунё тартиби» ҳақидаги баёнотлари иккала режим томонидан олиб борилаётган ҳарбий тажовуз ва инсон ҳуқуқлари бузилишларига зиддир.

Аммо Ғарб санкцияларидан қўрққан Хитой Россияга қурол етказиб бермаган, натижада Путин Эрон ва Шимолий Корея каби бошқа халқаро миқёсда иҳоталанган давлатлардан дронлар ва артиллерия снарядларини сотиб олишга мажбур бўлган.

Украинадаги уруш Путиннинг дипломатик ва сиёсий мавқеини заифлаштирди.

Россия президенти хитойликларни «қаттиқ савдогарлар» деб атаган, бу Россия табиий газига катта чегирмалар талаб қилган Си улардан фойдаланаётганини кўрсатади.

Осиёга ҳар қандай йўл билан

Европа йўллари ёпилганидан кейин Осиё бозоригача бўлган узоқ масофа ва юқори транзит нархлари Россия экспортидан олинадиган фойдани камайтирмоқда.

Ўтган йили Россия Осиё бозорига бориш учун қисқароқ йўлни танлаган ва иккинчи маротаба нефть хомашёсини 3300 мил (5310 км) масофага тенг Шимолий қутб доираси бўйлаб юборган, деб хабар берган Fortune нашри 8 ноябр куни.

Айсберглар ва совуқ одатий бўлган сайёрадаги энг оғир сузиш шароитлари бўлган Шимолий денгиз йўналиши бўйлаб илк нефть ташиш 2019 йилда амалга оширилган.

«Бу сафар Европа ва Шарқий Осиё ўртасидаги энг қисқа йўл бўлиб, Россиянинг Болтиқбўйи портларидан Хитойга етиб бориш Сувайш канали орқали анъанавий маршрутга кетадиган вақтнинг ярмини олади», деб ёзади Fortune нашри.

«Европа аллақачон блокланган», дейди нефть таҳлили билан шуғулланувчи Kpler фирмасининг етакчи таҳлилчиси Виктор Катона. «Агар улар сотиб олишмаса, Шимолий денгиз йўлидан 20 кун ичида Хитойга етиб бориш имкони борлигида бутун дунёни айланиб чиқиш нега керак?»

Арктика нефти одатда Ғарбга етказилган, аммо нарх чегараси буни ўзгартирди, деб хабар беради Asia Financial 5 январ куни.

«Арктика нефтининг барчаси одатда ЕИга борган, аммо ҳозир бошқа ерга йўналтирилмоқда», деб айтган Сингапурдаги трейдер. «Энди улар Хитой ва Ҳиндистонга боради.»

Россиянинг Мурманск портидан Арктика нефтини камида учта танкер Хитой томон олиб кетмоқда, деб хабар берган АҚШ-Британияга тегишли молиявий бозор ва инфратузилма маълумотларини тақдим этувчи Refinitiv.

Либерия байроғи остида бошқариладиган Россияга тегишли Николай Зуев танкери 780 минг баррель нефт ташимоқда. Унинг якуний манзили очиқланмаган.

Яна иккита – (Хитойда ишлаб чиқарилган, Россия эгалик қилувчи) NS Bravo ва (Греция компанияси эгалик қиладиган ва бошқарадиган) Gladiator танкери Хитой шарқидаги Циндаога 3 ва 15 феврал кунлари етиб келиши кутилмоқда, дейилади маълумотда.

Иккита кема қарийб 900 минг баррел нефть ташимоқда.

Сизга мақола ёқдими?

Фикрлар 1

Сиёсат * Мажбурий 1500 / 1500

Бунақа ахлат нарсаларни ким ёзаркин-а?

Жавоб бериш