Карвонсарой
Сиёсат

Қувғинда бир йил яшаган Грузиядаги россияликлар Кремл тажовузига қарши курашмоқда

Давид Цагарели ва AFP

Уруш бошланганидан бери Тбилисига қочиб келган кўплаб руслар грузин ва украин дўстлари билан бирга Россия тажовузига қарши чиқмоқдалар. [Давид Цагарели/Карвонсарой]

ТИЛИСИ – Март ойида минглаб грузияликлар Кремлнинг баҳсли қонунига ўхшаш қонун лойиҳасини бекор қилишни талаб қилиб норозилик билдирар экан, баъзи россиялик эмигрантлар ўз ватанларида ўтказиш имконсиз бўлган митингларга қўшилишган.

52 ёшли Виктор Лягушкин – ўтган йили Москванинг Украинага бостириб кириши ортидан Грузияга қочган ўн минглаб россияликлардан бири.

У Грузия парламенти «хорижий агентлар» тўғрисидаги қонун лойиҳасини илк бор қўллаб-қувватлаганидан кейин бошланган оммавий норозилик намойишларига қўшилган. Бу қонун Кремл танқидчиларига қарши чора кўришга имкон берадиган Россия қонунини эслатади.

Лягушкиннинг айтишича, шу ҳафта Тбилисида бир неча кун давом этган ҳукуматга қарши намойишларга «кўплаб» руслар, шунингдек украиналиклар ҳам қўшилган.

Москвалик IT мутахассис, 33 ёшли Андрей Лемзяков Тбилисига 2022 йил март ойида кўчиб келган, март ойи бошида олинган сурат. [Давит Цагарели/Карвонсарой]

Москвалик IT мутахассис, 33 ёшли Андрей Лемзяков Тбилисига 2022 йил март ойида кўчиб келган, март ойи бошида олинган сурат. [Давит Цагарели/Карвонсарой]

Март ойи бошида Андрей Лемзяковнинг Тбилисидаги уйи ойнасидан кўринаётган «Украинани қўллаб-қувватла» деб ёзилган қўлбола плакат. [Давит Цагарели/Карвонсарой]

Март ойи бошида Андрей Лемзяковнинг Тбилисидаги уйи ойнасидан кўринаётган «Украинани қўллаб-қувватла» деб ёзилган қўлбола плакат. [Давит Цагарели/Карвонсарой]

«Улар учун кўчага чиқиш ва ўз норозилигини билдириш имконияти муҳим, чунки Россияда улар бундан маҳрум эдилар», дейди у.

Ушбу қонун ёшлар бошчилигидаги уч кунлик норозилик намойишлари ва Ғарбнинг эътирозидан сўнг бекор қилинди.

«Мен Грузия тақдирига бефарқ эмаслигим сабаб унда иштирок этишга қарор қилдим», деб қўшимча қилди Лягушкин.

«Менинг грузиялик дўстларим кўп ва мен уларни қўллаб-қувватлашни истадим», дейди Украинага хос сариқ ва кўк либос кийган «National Geographic» фотографи.

Қувғиндаги бир йил

Россия президенти Владимир Путин Украинага қўшин юборганидан бери Россия ҳукумати мухолифатчиларга нисбатан шафқатсиз чоралар кўрмоқда, фаолларни қамоққа ташлади ёки уларни чиқиш кетишга мажбур қилмоқда.

Уруш бошланганидан бери Россия фуқароларига қарши «армияни обрўсизлантириш» айблови билан минглаб ишлар очилган. Улардан айримлари қамоққа ташланган.

Москвалик ахборот технологиялари (ИТ) мутахассиси, 33 ёшли Андрей Лемзяков 2022 йил март ойи бошида Россия қўшни давлатга бостириб кирганидан сўнг Тбилисига кўчиб ўтган. Қочишдан аввал у ҳукуматга қарши кўплаб намойишларда қатнашган, урушга норозилик билдирган ва Украинани қўллаб-қувватлаган.

Бироқ, озодликда у билан ҳамфикр инсонлар тобора камайиб бораётгани ва тез орада ўзи ҳам ҳибсга олиниши мумкинлигини англагач, Грузияга қочишга мажбур бўлган. Путин ҳокимият тепасида экан, ватанга қайтишдан маъно йўқ, дейди у.

«2011 йилдан бери Путиннинг ўз яккаҳокимлигини мустаҳкамлаши айниқса яққол кўзга ташланди», деди Лемзяков.

«Атрофимдаги кўп одамлар унинг ҳукмронлигига қарши чиқишди. «Аввалига улар кўпчилик эди. Кейинроқ репрессиялар авж олгани сайин камайиб кетишди».

«[Борис] Немцовнинг ўлдирилиши бунга кучли таъсир кўрсатди. Бу жуда қабиҳ ҳаракат эди. Бу ҳаддан ошиш эканини ҳаммага маълум эди», деди у Карвонсаройга 2015 йили Қизил майдон яқинида мухолифат етакчисининг отиб кетилганини назарда тутиб.

«Сўнг низомлар пайдо бўлди. Агар сизни бир неча марта митингда ушлашса, бу энди жиноий жавобгарлик деб малакаланади. Одамлар шундан қўрқар эди».

Грузиядаги Россия жосуслари

Лемзяков Путин Украинага ҳужум қилишдан аввал Грузияга бостириб кирганини яхши билади. Ўзининг айтишича, ўшанда 2008 йилда у ўспирин бўлган ва сиёсатга бефарқ эди.

Бироқ, у Кремл ташвиқотида таъкидланганидек, 3,5 миллион аҳолига эга давлат Россияга ҳужум қилиши мумкинлигига доим шубҳа қилган. Россия телеканалларининг урушни қандай ёритиши ҳам унга ёқмас эди.

Тбилисига келганида у Украина босқинининг оқибатларини яққол ҳис қилди: пойтахтдаги деворларга «RUSSIANS GO HOME» деб ёзилган, шунингдек, грузинлар унинг сиёсий дунёқарашини билишга уринар ёки унинг русча гапираётганидан норози бўлар эди.

«Грузинларнинг русларга ҳеч қандай савол беришига ўрин қолдирмайдиган тугма бўлганида, бу тугмани босгандан кўра уни йўқ қилган афзалроқ, деган бўлардим», деди Лемзяков.

2022 йилда Путиннинг сафарбарлик чақирувидан қочган россиялик эркаклар билан бирга Грузияга Россия ички ишлар вазирлигининг (МВД) «ўнлаб» агентлари ҳам ўтган, деди Лемзяков.

Грузия ички ишлар вазирлиги маълумотларига кўра, 2022 йил февралда Украинага босқин бошланганидан бери Грузияга 1,5 миллионга яқин россияликлар кириб келган. 2021 йилда мамлакат аҳолиси тахминан 3,7 миллион кишини ташкил қилар эди.

«Булар репрессиялар билан шуғулланувчи агентлардир. Яъни, жосуслар. Улар бу ерда борлиги аниқ. Уларнинг Грузияга оид режаси бор деб ўйламайман. Улар кўпроқ бу ерга келганларни ва нима ишлар билан шуғулланаётганини кузатади, кейинроқ бирор воқеа юз берса, уларни Россияда ушлаш ёки яқинлари билан шуғулланиш учун».

Грузин тилини ўрганиш

«Ким учундир Грузия – хачапури ва вино бўлса, мен учун бу – тарих, китоблар, музейлар, кўча машшоқлари», дейди Лемзяков.

Лемзяков Грузияга келганидан бери бир нечта хайрия ташкилотларида ишлай бошлади. Мақсад – Украинадан келган қочқинларга ёрдам бериш. Бир йил ўтиб, у оддий ишчидан донорга айланди.

Тбилисига келганидан бир неча ой ўтиб, москвалик йигит шаҳар марказида жойлашган Атонели кўчасидаги 18 уйда кичик кинотеатр очди.

15 тадан камроқ одамга мўлжалланган кинозал «СССРни жин урсин» ва «УКРАИНАНИ ҚЎЛЛАБ-ҚУВВАТЛАНГ» деган мазмундаги ёки турли филмларни реклама қилувчи постерлар билан безатилган.

Кинотеатрда асосан классик филмлар асл тилида, грузинча субтитрлар билан намойиш этилади. Дам олиш кунларида тушган даромад хайрия ишларига сафарбар этилади.

Лемзяков грузин тилини ўрганишга тарғиб қилувчи ташаббусни ҳам бошлаган.

«Рус тили ҳозир заҳарли тил бўлиб қолгани учун бу борада кўплаб шикоятлар бўлмоқда. Бизнинг позициямиз тилдан воз кечиш эмас. Мен тақиқларни қўллаб-қувватламайман. Менимча, ёмон деб ҳисоблайдиган нарсангни тақиқлагандан кўра, яхши нарсага имкон берган маъқулроқ.»

«Шу сабабли биз русийзабон ташрифчиларимиз грузин тилини ўрганишга ундаш ташаббуси билан чиқдик. Грузинча субтитрларни кўришга келган ва «Мен грузин тилини ўрганяпман» деган маънони англатувчи «Ме картулс всцасвлоб» иборасини айтган киши талабалик нархини:15 [6 доллар] ўрнига 5 лари [2 доллар] тўлайди», деди Лемзяков.

Яқин келажакда у хайрия мақсадларини кенгайтириб, нафақат украиналикларга, балки 2008 йилги Россия босқинидан жабр кўрган грузинларга ҳам пул жўнатишни режалаштирмоқда.

Сизга мақола ёқдими?

Фикрлар 1

Сиёсат * Мажбурий 1500 / 1500

Умид қиламанки, улар ҳақиқатда ёрдам беришяпти. Ҳамма руслар ҳам империалист эмаслигига ишонгинг келади, лекин тарих шуни кўрсатадики, русларнинг аксарияти қўшниларининг таназзулини истайди. Мен Россияда яшаганимда, ҳатто инсон ҳуқуқлари ва демократия учун курашаётган либераллар ҳам латвияликлар, литваликлар, украинликлар ва бошқаларга нисбатан такаббурона муносабатда эди. Мен уларнинг «украиналик аёллар фоҳиша, эстонияликлар эса ақлсиз» деганини кўп марта эшитганман. Улар гўёки маданиятли одамлар эди. Тасаввур қиляпсизми?

Жавоб бериш