Вагнер гуруҳининг Россия қуролли кучлари подполковнигини қўлга олиши Кремл билан низонинг кучайиб бораётганидан дарак бермоқда

Россиялик ёлланма жангарилар мунтазам армия қўмондони қўлга олинганини эълон қилиб, унинг бўлинмасини Украинадаги вагнерчиларга ҳужум қилишга уринганликда айбладилар. Бу Кремл ва Вагнер гуруҳи ўртасидаги биродарлик урушининг навбатдаги белгиси бўлди.

Бир вақтлар Россия президенти Владимир Путиннинг яқин одамлардан бири бўлган Вагнер гуруҳи раҳбари Евгений Пригожин сўнгги ҳафталарда Россия элитаси ва Мудофаа вазирлигига қарши риторикасини кучайтирган.

Шу вақтга қадар Вагнер гуруҳи ва Россия армияси 2022 йил феврал ойида Кремлнинг Украинага қарши бошлаган босқинида иттифоқчи эдилар.

Пригожин Россия армиясининг аҳволини танқид қилар экан, Москванинг юқори даражали генералларини Кремлнинг Украинага ҳужуми чоғида кўп сонли ўлимларга сабаб бўлганликда айблади.

Аммо бу жангарилар гуруҳининг видеода ўзини Россиянинг 72-бригадаси қўмондони, подполковник Роман Веневитин деб таништирган мунтазам армия аскарини қўлга олганини эълон қилиши билан боғлиқ илк ҳодисадир.

Якшанба (4 июн) куни кечқурун Пригожин Вагнер гуруҳининг 17 май кунги баёнотини эълон қилар экан, Россия аскарларини Украина шарқида Москва томонидан босиб олинган «Вагнер бўлинмалари ортидаги йўлларни миналаштиришда» айблаган.

Хабарда айтилишича, Вагнер жангчилари миналардан тозалаш ишларини олиб бораётганида «Мудофаа вазирлиги позициялари тарафидан ўқотар қуроллар ҳужумига» дуч келган.

Шундан сўнг Пригожин Телеграмда ўзини Веневитин деб таништирган маҳбус акс этган видеони жойлаштирди. Унинг юзи кўкарган, афтидан дўппосланганга ўхшар эди.

Видеода подполковник маст ҳолатда Вагнер гуруҳи автомобилига қарата ўқ узгани ва ўз аскарларига Вагнер бўлинмасини қуролсизлантиришга буйруқ берганини айтади.

У бу ишни ёлланма жангчилар гуруҳига нисбатан «шахсий адовати» туфайли қилганини айтган.

Ички кескинлик кучаймоқда

Россиянинг мунтазам армияси ва уни хоинликда айблаган Вагнер жангарилар гуруҳи ўртасидаги кескинлик бир неча ҳафтадирки, кучайиб бормоқда.

Гуруҳ Москванинг Украина шарқидаги Бахмут шаҳри томон юришига бошчилик қилган ва май ойи охирида қайноқ нуқтани эгаллаб олганини даъво қилганидан сўнг, Кремл билан очиқдан-очиқ келиша олмай қолган эди.

Ҳозирда у Бахмутдан чиқиб кетган ва бошқарувни Россия армиясига топширган.

Май ойи бошида Телеграмда эълон қилган ёзма баёнотида Пригожин гуруҳ 10 май куни ўз позицияларини Россия кучларига топширишга ва «жароҳатларни даволаш учун» ўз жангчиларини фронт орти лагерига олиб чиқишга мажбур эканлигини айтган эди.

«Мен Вагнер бўлинмаларини Бахмутдан олиб чиқаман, чунки ўқ-дорилар бўлмаса, улар маънисиз ўлимга маҳкум», деди у.

Пригожин, шунингдек, Мудофаа вазирлигини гуруҳнинг Бахмутдаги жанговар ҳаракатларига хоинлик қилгани учун қоралар экан, Россия армиясини гуруҳга бир неча бор ва атайин етарлича артиллерия снарядлари бермаганликда айблади.

Вагнер гуруҳи ва унинг жанговар қанотларини кучайтириш учун ваъда қилинган «ўн минглаб» қўшинлар ўрнига, армия бир неча ўнта қўшин юборди холос, деб қўшимча қилди у.

4 май кунги асабий видеомурожаатида Пригожин шунингдек, Украинада «ўн минглаб» россиялик жангчиларнинг ўлиши ва яраланишида Россия армияси бошлиқларини айблади.

Ушбу улкан талафотларда «бизга ўқ-дори бермай қўйганлар, яъни мудофаа вазири (Сергей) Шойгу ва бош штаб бошлиғи (Валерий) Герасимовлар айбдор», деди у.

«Улар ўн минглаб ҳалок бўлганлар ва яраланганларнинг оналари ва фарзандлари олдида жавоб берадилар. Мен бунга эришаман».

Путиннинг 9 май Ғалаба кунидаги нутқи билан бир вақтда эълон қилган мурожаатда Пригожин Россия қўшинларини Бахмут яқинидаги позицияларини ташлаб қочишда айблаган.

«Уларнинг бари фронтни ташлаб қочиб кетди», деди у ва аскарлар «жиноий буйруқлар» берган Россия армияси қўмондонларининг «аҳмоқлиги» туфайли қочиб кетганини айтди.

«Аскарлар ўз раҳбариятининг аҳмоқлиги туфайли қурбон бўлмаслиги керак.»

Қудратли шахслар ўртасидаги низо

24 май куни Пригожин агар миллий элита уруш масаласи билан жиддий шуғулланмаса, Россия Украинадаги можарода мағлуб бўлиши ва инқилобга дуч келиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантирган, деб хабар беради Reuters.

«Россияни қўлдан бой бермаслик учун нима қилишимиз керак? Ҳарбий ҳолат жорий қилишимиз керак», деди у ўз Телеграм-каналида эълон қилган интервьюсида.

«Шойгу! Герасимов! Ўқ-дорилар қани? Сизлар қиммат клубларингизда ўтирибсиз», деб бақирган Пригожин.

«Ўзингизни ҳаётнинг хўжайинлари деб ҳисоблайсиз ва уларнинг ҳаётини ҳал қилишга ҳақлимиз деб биласиз», деб айтган Пригожин бир тўда Вагнер жангариларининг жасадларга ишора қилиб.

«Элитанинг қудратли шахслари ўртасидаги низо кучаймоқда», дейди Украина келажак институти таҳлилчиси Игор Тишкевич ҳарбийлар, ҳуқуқ-тартибот идоралари ва разведка раҳбарларини назарда тутиб.

Тишкевичнинг сўзларига кўра, армия ва Вагнер гуруҳи ўртасидаги рақобатдан ташқари, турли разведка идоралари ва Миллий гвардия (Росгвардия) ўртасидаги рақобат ҳам жиддийлашмоқда.

Пригожин ўзини хусусий ҳарбий компанияларнинг «бош куратори» қилиб кўрсатишга уринмоқда, деб қўшимча қилди у.