Rossiya Suriyadagi “halokat”ni toʻxtatishga qaratilgan BMT rezolyutsiyasiga veto qoʻydi

BIRLASHGAN MILLATLAR TASHKILOTI – Rossiya va Xitoy payshanba (19-sentabr) kuni Birlashgan Millatlar Tashkiloti (BMT) Xavfsizlik Kengashining rezolyutsiyasiga veto qoʻydi. Suriyaning Idlib viloyatida oʻt ochishni toʻxtatishga chaqiruvchi hujjatni kengashga aʼzo 15 davlatdan 12 tasi qoʻllab-quvvatlagan.

Rezolyutsiyaga ovoz berishda yetakchilardan boʻlgan Germaniya, Belgiya va Quvayt toʻrt oy avval hukumat kuchlari hujum boshlaganidan beri Idlibda yarim million suriyalik koʻchirilganini maʼlum qilganlar.

Ular agar urush advom etsa, ushbu mojaro asrning eng ogʻir gumanitar inqiroziga aylanishi mumkinligi haqida ogohlantirib, Rossiyani “sof gumanitar” choraga qarshi veto qoʻymaslikka chaqirganlar.

Ammo ikki haftalik muzokaralardan soʻng, “aksilterror operatsiyalar” uchun istisno kiritish harakatlari zoye ketgach, Rossiya hujjat matnini rad etdi.

Muvaffaqiyatsizlikka uchragan rezolyutsiyaga koʻra, tomonlar Idlibdagi juda yomon holatdagi gumanitar vaziyatning yanada ogʻirlashuviga yoʻl qoʻymaslik maqsadida 21-sentabr kuni Damashq vaqti bilan kunduzgi soat 12 dan boshlab jangovar harakatlarni toʻxtatishlari kerak” edi.

Rossiyaning BMTdagi vakili Vasiliy Nebenzya har safar Rossiya qoʻllovidagi Suriya rejimi oʻz hududini qaytarib olganida, Xavfsizlik kengashining boshqa aʼzolari “gumanitar faollikni avj oldirishini” qoralagan.

“Rezolyutsiya avval-boshdan muvaffaqiyatsizlikka mahkum edi”, dedi u.

Halokatli hujum

Rossiya va Xitoy muqobil rezolyutsiyani taklif qildi, ammo u payshanba kungi majlisda rad etildi.

Unda “otashkesim terrorchi guruhlarga aloqador shaxslar, guruhlar va tashkilotlarga qarshi harbiy operatsiyalarga tegishli boʻlmasligi” belgilangan edi.

Gʻarb mamlakatlari rezolyutsiyani bu koʻrinishda qabul qilib boʻlmasligini aytib, uni istalgancha talqin qilish mumkinligi va u tinch aholiga qarshi bomba hujumlarini toʻxtata olmasligini taʼkidlaganlar.

“Shifoxonalar, maktab va aholi obʼektlariga qarshi havo hujumi uyushtirish terrorchilarga qarshi kurashishga yordam bermaydi”, dedi BMTdagi Belgiya vakili Mark Pekstin.

Rossiya Suriya shimoli-gʻarbidagi Idlib viloyatini isyonchi kuchlardan tortib olish harakatida toʻrt oy davomida qonli hujum olib borgan Bashar al-Asad kuchlarini qoʻllab-quvvatlamoqda.

Oʻtgan yili Rossiya va Turkiya erishgan bitimga koʻra, Idlibda qon toʻkilishi toʻxtatilishi kerak edi, ammo aprel oxiridan yana bomba hujumlari boshlangan.

Oʻshandan beri havo zarbalari va hujumlar tufayli 1000 ga yaqin fuqaro halok boʻlgan, deb xabar bergan Suriya inson huquqlari observatoriyasi.

“Gumanitar vaziyat xavotirli boʻlib qolmoqda”, dedi BMTning Gumanitar masalalarni muvofiqlashtirish boshqarmasi bosh kotibining yordamchisi Ursula Myuller.

Chorshanba (18-sentabr) kuni BMT bosh kotibi Antonio Guterrish va Xalqaro qizil xoch qoʻmitasi rahbari Piter Maurer Idlibdagi havo hujumlari va otishmalarning tinch aholiga zararli taʼsirini taʼkidlab, ularning toʻxtatilishini talab qildilar.

Suriyani himoya qilish

2011-yilda Suriya mojarosi yuzaga kelganidan beri, Rossiya payshanba kungi ovoz berish jarayonida BMT rezolyutsiyasiga qarshi 13-marta veto qoʻlladi.

Iyun oyida oʻz ittifoqchisi boʻlmish Suriyani xalqaro tergovdan himoya qilishga urinar ekan, Rossiya BMT xavfsizlik kengashining Idlibdagi Suriya harbiy kampaniyasini tanqid qiluvchi bayonotini ham bloklagan.

May oyida Rossiya Idlibdagi keng koʻlamli hujumlar tufayli gumanitar halokat kelib chiqishi haqida ogohlantiruvchi alohida bayonotga ham qarshi boʻlgandi.

AFPga koʻra, hujjat matnida “Suriya shimoli-gʻarbida keng koʻlamli harbiy operatsiya olib borilgan taqdirda gumanitar halokat yuzaga kelishi mumkinligi” haqida ogohlantirilgan.

Moskva taklif etilgan bayonotni “toʻlaligicha” rad etdi, degan edi oʻshanda Rossiya elchisi oʻrinbosari Dmitriy Polyanskiy.

16-may kuni Moskva Xavfsizlik kengashiga rezolyutsiya loyihasini taqdim etib, unda BMTning kimyoviy qurollar boʻyicha nazoratchi organini “siyosiylashganlikda” ayblagan edi. Ushbu voqea anchadan beri kimyoviy qurol ishlatishda ayblanib keladigan Suriya rejimining kimyoviy hujumlarini tergov qilish boshlanishiga yaqin yuz bergan.

Kimyoviy qurollar boʻyicha nazoratchi organ – Kimyoviy qurollarni taqiqlash tashkiloti (KQTT) kimyoviy quroldan foydalanganlarni aniqlaydigan mexanizmni ishlab chiqishga rozi boʻlgan, bu esa Rossiya va Suriyaning qatʼiy qarshiligiga uchragan edi.