Qirgʻiziston iqtisodiy naf keltirmayotgan YOIIni boykot qilmoqchi

BISHKEK – 2015-yilda Rossiyada rahbarligidagi Yevrosiyo iqtisodiy ittifoqiga (YOII) qoʻshilish koʻzga koʻrinarli foyda bermay, aksincha tanglikka sabab boʻlayotgani Qirgʻizistondagi xavotirlarni kuchaytirgan.

Bundan tashqari, Kreml YOIIni barcha aʼzo davlatlar uchun uygʻunlik va farovonlik vositasi sifatida ilgari surishiga qaramay, Qirgʻizistonning qoʻshni Qozogʻiston bilan munosabatlarida ziddiyatlar yuzaga kelgan.

Qirgʻiziston YOIIdan oʻz vakillarini chaqirib olish va tuzilma faoliyatiga boykot eʼlon qilish imkoniyatini koʻrib chiqmoqda, deb bayonot berdi iqtisodiyot vaziri Sanjar Mukanbetov parlamentning Xalqaro ishlar, mudofaa va xavfsizlik boʻyicha qoʻmitasining 9-iyun kuni boʻlib oʻtgan majlisida.

Yuk mashinalarining toʻplanishi va munosabatlarning yomonlashuvi

May oyi oxirida, koronavirus pandemiyasi bilan bogʻliq favqulodda holat bekor qilingach, Qozogʻiston Qirgʻiziston bilan chegarada yuklarni tekshirishni kuchaytirdi.

Natijada Qirgʻiziston tomonida 500 tadan ortiq yuk mashinasi toʻplanib qolgan, ularning hammasi kunlab, ayrim hollarda esa haftalab tekshiruvdan oʻtish uchun navbatini kutgan.

Qozogʻiston qirgʻiz tovarlarini Rossiyaga yoki Yevropaning boshqa hududlariga olib oʻtishda yagona quruqlik yoʻli hisoblanadi.

Bishkekning fikricha, tekshiruvlarning kuchaytirilgani YOII doirasida tovar va xizmatlarning erkin harakatlanishi tamoyillariga zid keladi.

Agar muzokaralar natija bermasa, Qirgʻiziston “YOIIdan oʻz vakillarini chaqirib olishi” mumkin, natijada kvorum boʻlmaydi va ittifoq hech qanday qaror qabul qilolmaydi, dedi Mukanbetov parlament qoʻmitasiga.

Qirgʻizistonga tegishli yuk mashinalarini tekshiruvdan oʻtkazgan qozoq rasmiylari soliqqa oid qoidabuzarliklarni va Qirgʻiziston tomoni “yuk tashishda shaffoflikni taʼminlamaganini” aniqladi. Bu haqda 10-iyun kuni Qozogʻiston savdo va integratsiya vazirligi maʼlum qilgan.

Vaʼdalar bajarilmagan

YOIIga aʼzolik Rossiyaning birgalikda rivojlanish haqidagi vaʼdalarini unutmagan koʻplab qirgʻizlar koʻz oʻngida yomon bitimga aylandi.

Qirgʻiziston YOIIga aʼzo boʻlganidan beri qirgʻiz biznesi koʻplab muammolar, jumladan Rossiyaning arzon mahsulotlari bilan raqobatning kuchayishi va eksport yoʻlidagi toʻsiqlarga duch keldi, deydi Bishkekda quritilgan meva mahsulotlari ishlab chiqaruvchi Ayan Risqulov.

“Chegaradagi tekshiruvlar har doim ham asosli boʻlavermaydigan YOII talablari tufayli qatʼiylashdi”, dedi Risqulov. “Bu umuman biz kutgan narsa emas.”