BISHKEK – Joriy yilda Qirgʻiziston musulmonlari Ramazon oyini odatdagidan boshqacha oʻtkazishmoqda, diniy peshvolarning COVID-19 tarqalishining oldini olishga qaratilgan maxsus qoidalari va cheklovlariga amal qilishmoqda.
Masjidlarda namozxonlarning ijtimoiy masofa saqlashi uchun maxsus belgilar qoʻyilgan, masjid xodimlari tashrifchilardan niqob taqish va kirishdan avval antiseptik vositalar qoʻllashni talab qilmoqdalar.
Bundan tashqari, Qirgʻiziston musulmonlari diniy idorasi (QMDI) musulmonlarni juma namozlarini masjidda emas, uyda oʻqishga chaqirmoqda.
Oʻtgan yil davomida Markaziy Osiyo mamlakatlari halokatli koronavirusdan tashqari sezilarli nochorlik bilan kurashishga majbur boʻldilar.
Mintaqaga eng mushkul vaqtda yordam berish oʻrniga, qoʻshni Rossiya va Xitoy, ayniqsa Qirgʻizistonda vaziyatni yanada ogʻirlashtirdi.
Rossiya va Xitoy “Markaziy Osiyo mamlakatlari bilan doʻstlik va birodarlikni” eʼlon qilganidan keyin mintaqadagi muammolarni yanada chuqurlashtiruvchi qarorlar qabul qilishdi.
Oʻtgan yil bahorda Rossiyadan mehnat migrantlarining ommaviy qaytishi Qirgʻizistonda ishsizlikni kuchaytirdi. Pandemiya ortidan kelib chiqqan karantin tufayli minglab migrantlar oʻz ishini yoʻqotgach, Rossiyada qololmadi. Shuningdek, Rossiya aviakompaniyalari reyslarni bekor qilib, chiptalar pulini qaytarishdan bosh tortishi ortidan koʻpchilik pulsiz qolgan.
Bu orada iqtisodiy ogʻir ahvoldagi Qirgʻiziston Xitoydan olingan kreditni toʻlash muddatini kechiktirishni soʻragan , Xitoy esa doʻstona javob qaytarmagan.
Yomonlashib borayotgan iqtisodiy muhit, ayniqsa bu yilgi Ramazon oyida sezilgan, ayrim masjidlar va xususiy donorlar mahalliy tashabbuslarni ilgari surib, koronavirus sharoitida yordamni muhtojlarning uylariga yetkazmoqda.
Bu kabi yordamlar umidsizlik va nochorlikda qolganlar orasida ekstremizmga yollanishning oldini olishi mumkin.
Ramazon oyida Bishkekdagi “Kelechek” masjidi har kuni roʻza tutayotgan muhtoj musulmonlarga osh va boshqa oziq-ovqat mahsulotlari solingan 60-70 tagacha paketlar tarqatdi.
“Bu tashabbus oʻrtacha 15-25 ming qirgʻiz soʻmiga (200-350 AQSH dollari atrofida) aylanmoqda”, deydi masjid imomi Erkinbek Talgatbek oʻgʻli.
Pandemiyadan avval masjidda oʻtkazilgan iftorlik yeguliklari homiylar tarafidan taqdim etilgan, dedi u.
Qirgʻizistondagi diniy masalalarni yorituvchi oylik jurnal “Umma” tahririyati muhtojlarga oziq-ovqat va boshqa narsalarni toʻplash va tarqatishni tashkillashtirdi.
“Umma” xodimlari muqaddas oy davomida Bishkekda belgilangan marshrut boʻylab gumanitar yordam yetkazish uchun koʻngilli boʻlib yollandilar.