Dunyo imomlari musulmonlarni Pekinda oʻtadigan Olimpiya oʻyinlarini boykot qilishga chaqirdilar

Butunjahon imomlar kengashi Xitoyning mazlum uygʻur musulmonlari bilan birdamlik belgisi sifatida dunyo musulmonlarini 2022-yilda Pekinda boʻlib oʻtadigan Qishki olimpiya oʻyinlariga bormaslikka va ularda qatnashmaslikka chaqirdi.

Musulmonlar diniy peshvolarining 30-dekabr kuni eʼlon qilingan bayonotida aytilishicha, bu tadbir “bevosita uygʻurlar genotsidi va etnik tozalash ishlari uchun masʼul boʻlgan zolim va mustabid rejim manfaatlariga xizmat qiladi”.

“Xitoy hukumati zulm, qiynoqlar va diktatura bilan xitoylik musulmonlarining asosiy insoniy va fundamental huquqlarini buzishda davom etmoqda”, deyiladi bayonotda.

“Biz mazlum uygʻur musulmonlarini qoʻllab-quvvatlaymiz va ular bilan birdamligimizni bildiramiz”.

Kengash saytida aytilishicha, Butunjahon imomlar kengashi barcha islomiy mazhablar va yoʻnalishlarning diniy yetakchilarini birlashtiruvchi dunyodagi birinchi va eng yirik transmilliy nodavlat tashkilotdir. U Bagʻdodda joylashgan.

Koʻplab OAV va nodavlat notijorat tashkilotlar xabariga koʻra, Pekin aholisining aksariyati musulmonlardan iborat Shinjon shimoli-gʻarbiy mintaqasida qator qonunbuzarliklar sodir etib, butun dunyoda norozilikka sabab boʻlmoqda.

Shinjondagi “siyosiy qayta tarbiyalash” lagerlarida aksariyati uygʻurlardan iborat bir milliondan ortiq odam hibsda saqlanmoqda.

Mustaqil tergovlar va sobiq mahbuslardan olingan intervyularda qamoq vazifasini oʻtovchi ushbu lagerlarda jismoniy va ruhiy qiynoqlar, ongni zaharlash, muntazam zoʻrlashlar va jinsiy tahqirlash holatlari tilga olingan.

Bundan tashqari, Xitoy hukumati turli bahonalar bilan mintaqadagi masjidlar va boshqa muqaddas islomiy obidalarning uchdan ikki qismiga zarar yetkazgan yoki vayron qilgan, deyiladi Human Rights Watch (HRW) tashkilotining aprel oyidagi batafsil hisobotida.

Pekin Olimpiadasi 4-fevralda boshlanadi va 20-fevralga qadar davom etadi.

“Genosidni toʻxtatish” chaqirigʻi

Kengashning bu qarori AQSH, Buyuk Britaniya va Avstraliya oʻtgan yili Pekin-2022 qishki Olimpiada oʻyinlariga diplomatik boykot eʼlon qilishi ortidan qabul qilingan.

Pekinning uygʻurlarga qarshi choralarini genosid deb atagan Vashington Xitoyga qarshi sanksiyalarni kuchaytirgan.

23-dekabr kuni prezident Jo Bayden majburiy mehnat bilan bogʻliq xavotirlar tufayli Shinjondan mahsulotlar importini taqiqlovchi qonun loyihasini imzoladi.

Uygʻurlar majburiy mehnatining oldini olish toʻgʻrisidagi qonun, agar kompaniyalar ishlab chiqarish majburiy mehnat bilan bogʻliq emasligini tasdiqlovchi dalillarni taqdim etmasa, Xitoyning bu mintaqasidan har qayday tovarlarni olib kirishni taqiqlaydi.

Kuch tuzilmalarining yuqori ustuvorlikka ega choralarini qoʻllash uchun tanlab olingan Shinjon dunyodagi eng yirik paxta yetishtiruvchi mintaqalardan biri boʻlib, u quyosh panellarini ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan polikremniy moddasi va pomidorlari bilan mashhur.

Hisob-kitoblarga koʻra, AQSH tomonidan har yili import qilinadigan kiyim-kechaklarning taxminan 20 foizi Shinjon paxtasidan tayyorlangan.

AQSH Davlat kotibi Entoni Blinkenning bayonotida aytilishicha, mazkur qonun “Shinjonda majburiy mehnat vositasida ishlab chiqarilgan mahsulotlarni AQSH bozorlariga kiritmaslikda hukumatni yangi vositalar bilan taʼminlaydi”.

U “mazkur qonunbuzarliklar uchun masʼul boʻlgan shaxslar va tashkilotlarning javobgarligini yanada kuchaytiradi”, deb qoʻshimcha qilgan Blinken Xitoy rejimini “genosid va insoniyatga qarshi jinoyatlarni” toʻxtatishga chaqirib.

Qonun shuningdek, AQSH prezidentidan mintaqada inson huquqlarining poymol etilishi uchun masʼul boʻlgan xitoylik amaldorlarga nisbatan sanksiyalar qoʻllashni ham talab qiladi.