Markaziy Osiyolik tahlilchilar: tanglik kuchayib borgani sari Kreml oʻzini jabrdiyda qilib koʻrsatishga urinmoqda

OLMAOTA – Ukraina bilan chegarada keskinlik avj olar ekan, Rossiya oʻzini qurbon sifatida koʻrsatishga urina turib, ehtimoliy bosqinga tayyorlanish uchun harbiy hozirlik va mashqlarni kuchaytirmoqda.

Soʻnggi oylarda Kiyev va uning Gʻarbdagi ittifoqchilari Ukraina bilan chegarada rossiyalik askarlar toʻplanganidan xavotir bildirib, Rossiya prezidenti Vladimir Putinni yirik hujumni rejalayotganlikda ayblamoqda.

Chorshanba (9-fevral) kuni Pentagon matbuot kotibi Jon Kirbi Rossiya Ukraina bilan chegarada qoʻshin toʻplashda davom etayotgani va hozirda “100 mingdan koʻproq” harbiy xizmatchi joylashtirganini aytdi.

“Biz soʻnggi 24 soat ichida ham Rossiyaning turli hududlaridan Ukraina va Belorussiya chegarasiga qoʻshimcha kuchlar oqib kelayotganini koʻrib turdik”, dedi u aniq raqamlarni keltirmay.

Dushanba kuni Yevropa Ittifoqining tashqi siyosat boʻyicha rahbari Xosep Borrel Ukraina chegarasida “140 mingdan ortiq ogʻir qurollangan [rossiyalik] askarlar” borligini aytgan.

“Tushunishimcha, biz Sovuq urush tugaganidan beri Yevropadagi xavfsizlik uchun eng tahdidli zamonda yashayapmiz”, dedi u Vashingtonda AQSH Davlat kotibi Entoni Blinken bilan qoʻshma matbuot anjumani chogʻida jurnalistlarga.

Borrell va Blinken postsovet mamlakat chegaralaridagi vaziyatdan “jiddiy xavotir” izhor etganlar.

“140 ming askar choy ichish uchun chegarada toʻplangani yoʻq”, deb taʼkidladi Borrel.

Kreml tashviqoti va tajovuzi

Kreml Ukrainaga bostirib kirish rejasini inkor etsa-da, soʻnggi oylarda Qoʻshma Shtatlar va NATOni “beqarorlashtiruvchi” harakatlarni amalga oshirayotgan tajovuzkorlar deb taʼriflovchi tashviqotni kuchaytirgan.

“Rossiya hukumati amaldorlari yolgʻondan Rossiyani doimiy jabrdiyda, uning agressiv harakatlarini esa Qoʻshma Shtatlar hamda bizning demokratik ittifoqchi va hamkorlarimiz harakatlariga nisbatan majburiy javob chorasi qilib koʻrsatmoqda”, deyiladi AQSH Davlat departamentining 20-yanvar kungi bayonotida.

“Bu daʼvolarni ilgari surayotgan Rossiya javob qaytarish uchun oʻzining sevimli yorliqlaridan birini – “rusofobiyani” qoʻllashga urinmoqda, deyiladi Kremlning umumiy dezinformatsiya mavzularini oʻz ichiga olgan bayonotda.

“2014-yilda Ukrainaga bostirib kirganidan keyin Rossiya hukumati va davlat nazoratidagi dezinformatsiya vositalari Rossiyaning harakatlarini shubha ostiga olganlarni ksenofob rusofoblikda ayblay boshladi”.

“Kreml, agar haqiqat uning manfaatlariga mos kelmasa, koʻplab soxta voqeliklarni oʻylab topish va axborot muhitiga chalkashliklar kiritishga urinib turadi”, dedi u.

Mustaqil tadqiqotchilar, masalan, ijtimoiy tarmoqlarda Ukrainani etnik ruslarga qarshi genotsid rejalashda ayblovchi postlar koʻpayganini payqadilar, deb yozadi The New York Times 25-yanvar kuni.

Tadqiqotchilarga koʻra, Moskva va uning onlayn ittifoqchilari gʻarbiy ukrainaliklar natsizmga aloqador degan daʼvolarni ilgari surib, Qoʻshma Shtatlarni vositachi kuchlardan foydalangan holda kimyoviy hujum rejalaganlikda ayblagan.

Boshqa bir tashviqotda esa Rossiyaning rejadagi harbiy amaliyotlari etnik ruslarni himoya qilish yoki NATOning ogohlantiruvchi choralariga qaratilgani daʼvo qilinadi.

Yolgʻonlar tarixi

Ammo Markaziy Osiyoliklar Kremlning yolgʻonlariga ishonayotgani yoʻq.

Tarixdan maʼlumki, “Moskvaning oʻzi tajovuzkor boʻlib”, Moldova, Gruziya va Ukraina kabi bir qancha sobiq ittifoq respublikalarining hududiy yaxlitligiga putur yetkazgan”, deydi Qozogʻiston Milliy xavfsizlik qoʻmitasining (KNB) sobiq raisi, hozirda Avstriya poytaxti Venada yashovchi Alnur Musayev.

U Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrovning 28-yanvar kungi bayonotiga ishora qildi: Lavrov boshqa davlatlarni Ukraina xavfsizligini Rossiya hisobidan mustahkamlamaslik haqida ogohlantirgan.

Rossiya Ukrainaning subyektligi va suverenitetini inkor etmoqda hamda urush boshlash niyatini eʼlon qilgan, dedi Musayev.

“Putin Rossiyani boshqargan yillar davomida Kremlning axborot siyosati yolgʻon asosiga qurildi hamda mamlakatni dushmanlar va rusofoblar qurshab olgani taʼkidlab kelindi”, dedi Musayev.

Kremlning Rossiyani “jabrdiyda” qilib koʻrsatuvchi tajovuzkor tashviqoti Qozogʻistonni ham chetlab oʻtmadi”, deb qoʻshimcha qildi u.

Musayev Shimoliy Qozogʻiston hududi Rossiyaga tegishli ekanliginini taʼkidlovchi va qozoq millatchilarini rus tiliga bosim oʻtkazishda ayblovchi provokatsion bayonotlarga ishora qilgan.

“Bu ayblovlar gibrid urush rejasiga koʻra, Qozogʻistonning shimoliy viloyatlaridagi strategik obyektlarni tezda egallab olib, u yerda ishgʻol rejimini oʻrnatadigan qoʻporuvchilik va razvedka boʻlinmalarini tayyorlash uchun Rossiya xavfsizlik kuchlariga bahona boʻlib xizmat qiladi”, dedi u.

Qozogʻiston shimoliy viloyatlarida huquqni muhofaza qilish idoralari va chegara qoʻshinlarini kuchaytirish orqali bu ssenariyga tayyor turishi kerak, deb aytgan Musayev. U ishonchli xodimlar, zamonaviy qurollar va harbiy texnikani joylashtirishni maslahat bergan.

“Mislsiz” zoʻravonlik

Rossiya oʻzini hatto kichik Qirgʻizistonning qurboni boʻlayotgandek qilib koʻrsatishga ham uringan.

Oʻtgan yil avgust oyida Bishkekdagi savdo markazida mast holatdagi mijoz hisobchi ayolning qirgʻiz tili oʻrniga rus tilida murojaat qilgani uchun unga qarata kalkulyatorni uloqtirgan. Bu Rossiya rasmiylari bu holatni zulm oʻtkazish deb daʼvo qilganlar.

Rossiya prezidenti huzuridagi Fuqarolik jamiyati va inson huquqlari boʻyicha kengash holatni “Qirgʻizistondagi vatandoshlarimizga qarshi nodoʻstona harakat” va “til va milliy mansublik asosida rusiyzabonlarni haqorat qilish harakati” deb nomladi.

Oʻsha oyda Rossiya davlat Dumasi deputati Vladimir Jirinovskiy Moskvadagi Qirgʻiziston elchixonasi oldida namoyish ham uyushtirgan.

“Qandaydir haromilar butun sobiq Sovet ittifoqi boʻylab, Ukrainadan tortib Markaziy Osiyogacha ruslarni mazax qilib, oʻldirmoqda”, deb daʼvo qilgan u. “Bunga qachongacha chidash mumkin?”

Rossiya “Qirgʻizistonga qarshi misli koʻrilmagan koʻlamdagi tashviqot va siyosiy hujumini amalga oshirmoqda”, deydi bishkeklik siyosatshunos Askat Dukenbayev.

Rossiya rejimi millatchilarni qoʻzgʻatish uchun soxta xabarlardan foydalanib kelgan, deydi Dukenbayev.

2014-yilda Rossiya axborot agentliklari Ukrainada uch yashar etnik rus bolasi ukrainalik askarlar tomonidan xochga mixlangani taxmin qilingan xabarni tarqatgan edi. 2016-yilda ular arab migrantlari Germaniyada 13 yashar rus qizni zoʻrlagani haqida xabar berishgan. Bularning hech biri aslida roʻy bermagan.

“Rossiya tashviqotchilari rossiyalik irredentistlar uchun achchiq boʻlgan Qirgʻizistondagi millatlararo munosabatlar muammolaridan foydalanadi”, deydi Dukenbayev.