Россияликлар АҚШнинг Суриядаги ҳозирлигини ёмонлаш ҳаракатларини давом эттирмоқда

Икки россиялик юқори мартабали расмий ташвиқот кампанияси доирасида айрим кулгили даъволарни илгари суриб, Суриядаги Қўшма Штатларнинг ролини қоралашга уринмоқда, дейди таҳлилчилар.

Россиянинг ТАСС давлат ахборот агентлиги хабарига кўра, Россия бош штаби оператив бош бошқармаси раҳбари ўринбосари, генерал-лейтенант Станислав Гаджимагомедов АҚШнинг Башар Асад режимига қарши қўллаган санкцияларини қоралаган.

Унинг даъво қилишича, 2019 йили кучга кирган Сурияда фуқаролик ҳимояси оид Цезар қонуни доирасида қабул қилинган санкциялар мамлакат аҳолисини турмуш даражасини тушириб юборган ва компаниялар, жумладан, Россия фирмаларини «даромадли лойиҳаларда» иштирок этишдан тўсган.

Суриядаги Россия кучларида АҚШ разведкаси Суриянинг уйқудаги экстремистик гуруҳларини ҳаракатга келтиришни режалаётгани ҳақида маълумот бор, деб даъво қилган Россия ташқи ишлар вазири ўринбосари Олег Сиромолотов.

Сиромолотовнинг Россия ва Сурия давлат оммавий ахборот воситаларида кенг ёйинланган баёнотига кўра, бу ячейкалар Сурия қуролли кучлари ва Эрон ҳарбий хизматчиларига қарши ҳужум уюштиришни мўлжаллаган.

Суриядаги Россия қуролли кучлари уларга қарши туриш чораларини кўрмоқда, деб даъво қилган у.

Цезар қонуни Сурия фуқароларини ҳимоя қилиш ва россияликлар қўлловидаги Асаднинг шафқатсиз режимига қарши адолатни қарор топтириш мақсадида ишлаб чиқилган, деб таъкидлайди таҳлилчилар.

Суриянинг уйқудаги радикал гуруҳларини қўллаб-қувватлашдан йироқ бўлган Қўшма Штатлар шу ой бошида АҚШ рейди натижасида етакчисидан айрилган «Ислом давлатига» (ИД) қарши халқаро коалициянинг ҳаракатлантирувчи кучи ҳисобланади.

Россиянинг бузғунчи роли

Таҳлилчиларга кўра, Россиянинг Суриядаги АҚШ ролини қоралаш кампанияси Кремлнинг Украина билан зиддияти фонида юз бермоқда. Уларнинг айтишича, бу Россия қудратининг имижини яратиш йўлидаги яна бир воситадир.

Ушбу кампания Россия мудофаа вазири Сергей Шойгу Асад билан музокара ўтказиш ва Россиянинг Сурия ғарбидаги Хмеймим авиабазасини кўздан кечириш учун Сурияга ташриф буюрганидан кейин бошланган.

Шойгу «Сурия президентини Россия денгиз кучларининг Ўртаер денгизида ҳарбий машғулотлар ўтказиши ҳақида хабардор қилди», дейилади Россия мудофаа вазирлиги баёнотида.

Шунингдек икковлон «ҳарбий-техникавий ҳамкорлик» ҳамда «Қўшма Штатлар ва Ғарб давлатларининг тақиқловчи санкцияларидан азият чекаётган» сурияликларга Россиянинг гуманитар ёрдамини муҳокама қилишган, дейилади баёнотда.

Human Rights Watch (HRW) ташкилоти 2021 йилда Сурияда рўй берган ҳодисалар ҳисоботида Россиянинг ролини тамоман бошқача тасвирлаган.

2021 йилга келиб, Суриядаги урушдан кўрилган иқтисодий зарар 1,2 триллион долларни ташкил этган, дейилади ҳужжатда.

«Етказилган зарарнинг катта қисми ўн йиллик урушда асосан Сурия ва Россия ҳарбий альянси томонидан тақиқланган тактикалар қўлланиши туфайли инфратузилманинг вайрон бўлиши ва оммавий кўчишлар сабабли юзага келган», дейилади ҳисоботда.

«Human Rights Watch ташкилоти бу иттифоқ амалга оширган айрим ҳужумлар уруш жиноятлари эканлиги ва инсониятга қарши жиноятга тенглаштирилиши мумкинлигини аниқлаган.»

Баёнотда айтилишича, ўтган йилнинг май ойида Асад «Бирлашган Миллатлар Ташкилоти етакчилигидаги сиёсий жараён шафелигида ўтмаган ҳамда очиқ ва адолатли сайлов стандартларига жавоб бермайдиган сайловда» тўртинчи бор президент этиб сайланган.»

«Ҳалокатли эҳтиёж»

«Асосий эҳтиёж маҳсулотлари, жумладан нон ва ёқилғининг доимий танқислиги одатий ҳолатга айланган, 2021 йилга келиб гуманитар ёрдамга муҳтожлар сони 21 фоизга етган», дейилади HRW ҳисоботида.

Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг гуманитар масалаларини мувофиқлаштириш идорасига (OCHA) кўра, Сурияда 1,48 миллион киши «ҳалокатли» даражада ёрдамга муҳтож.

COVID-19 вакцинацияси кўрсаткичлари 1 фоиздан сал ошган ва «ҳукуматнинг ҳатто ўз назорати остидаги ҳудудларда ҳам вакциналарни адолатли тарқатишига шубҳа» пайдо бўлмоқда, дейилади ҳисоботда.

Сурия режими қайта қўлга киритган ҳудудларда кўпчилик қайта қуриш ва таъмирлаш ишларига қодир бўла олмаяпти, режим эса тиклаш ишларига ёрдам бермаяпти, дея таъкидлайди HRW.

«Шу сабабли, кўпчилик фуқаролар вақтинчалик чодирларда яшаб, ичиш учун сув қайнатмоқда. Уларнинг ижарага уй олиш имконияти йўқ», дейилади ҳужжатда.

Стратегик ва халқаро тадқиқотлар маркази (CSIS) томонидан чиқарилган «Суриядаги ёрдамга кўмак» номли янги ҳисобот Сурия режими гуманитар ёрдамни ўн йилдан ортиқ давр мобайнида манипуляция қилганига эътибор қаратади.

CSIS ҳисоботига кўра, Сурия режими гуманитар гуруҳларини шу даражада назоратга олганки, бу гуруҳларга режим мансабдорлари қариндошларининг ишга ёлланилиши одатий ҳолга айланган.

«Бетартиб бомбалаш»

Уилсон марказининг Яқин Шарқ дастури раиси Жеймс Жеффри 20 январдаги блогпостида асосий мухолифатни синдира олган Россиянинг Суриядаги «барча кучлар иштирокидаги исёнчиларга қарши операцияларига» эътибор қаратган.

Бундай қаттиққўл сиёсат Асаднинг Сурияда назоратни сақлаб қолишига ва қонхўр режимнинг омон қолишига имкон яратган.

«Россиянинг ёндашуви сиёсий мослашувчанлик ва ақлли дипломатияни ўз ичига олган бўлса-да, унинг асоси ўта шафқатсизлик бўлиб, нафақат ноўрин зарар, балки қасддан олиб борилган сиёсат сифатида тинч аҳоли яшайдиган ҳудудлар бетартиб бомбардимон қилинди», деб ёзади Жеффри.

Россиянинг бомбалаш кампанияси «нафақат мухолифатни қўллаб-қувватловчиларни қўрқитиш, балки уларнинг бошпаналари, озиқ-овқатдан тортиб тиббий ёрдамгача бўлган манбаларини йўқ қилиш орқали тезда ғалаба қилган», дейди у.

«Россиянинг ўзи бунда иштирок этмаган, у аммо Сурия ва Эрон қўлловидаги иттифоқдошлари томонидан олиб борилган бундан-да шафқатсиз тактика, жумладан кимёвий қуроллар ҳужуми, оммавий ҳибслар, қатл ва қийноқларга кўз юмган», деб қўшимча қилган у.

«Шунингдек, Россия Асаднинг миллионлаб одамлар, охир-оқибат аҳолининг ярмини уйидан кўчириш орқали халқаро ҳамжамият учун мухолифат харажатларини оширган этник тозалаш стратегиясини ҳам қўллаб-қувватлаган», деб ёзган Жеффри.

2021 йилнинг 16 феврал кунги мақоласида АҚШ тинчлик институтининг Сурия, Яқин Шарқ ва Шимолий Африка бўйича маслаҳатчиси Мона Якубиан Россиянинг Суриядаги «якунловчи палласини» таҳлил қилган.

«Москва Суриянинг тўлиқ ҳудудий яхлитлигини тиклаш муҳимлигини эътироф этар экан, Россиянинг якуний палласи қудратли ташқи иштирокчилар Суриянинг муҳим ҳудудлари устидан назоратни сақлаб қолишини тан олади», деб ёзади у.

«Суриядан бу ташқи кучларни чиқариш учун хатарлар ва инвестицияларни ўз зиммасига олиш ўрнига, Россия улардан бири – Туркия билан синергетик ҳамкорлик қилиб, бошқа бири – Қўшма Штатларнинг провокацион текширувларига қаршиликларни чеклаб қўйди.»

Бу Россия Сурияда ва мамлакат ичида ҳам дуч келаётган чекловларнинг кўпчилиги унинг қудратини максимал даражада намойиш этишга тўсқинлик қилаётгани билан боғлиқ, дейди Якубиан.