Карвонсарой
Таҳлил

Пригожиннинг муваффақиятсиз исёни Россияда миллий хавфсизликка оид муаммоларни янада чуқурлаштирди

Ольга Чепил ва AFP

Россия президенти Владимир Путин 26 июн куни Москвада мамлакатнинг олий даражали хавфсизлик мулозимлари, жумладан мудофаа вазири Сергей Шойгу билан учрашди. [Гавриил ГРИГОРОВ/СПУТНИК/AFP]

Россия президенти Владимир Путин 26 июн куни Москвада мамлакатнинг олий даражали хавфсизлик мулозимлари, жумладан мудофаа вазири Сергей Шойгу билан учрашди. [Гавриил ГРИГОРОВ/СПУТНИК/AFP]

КИЕВ – Вагнер гуруҳи раҳбари Евгений Пригожиннинг ўтган ой Кремлга муваффақиятсиз юриши Россия миллий хавфсизлик доираларидаги узоқ йиллик ихтилофлар ва синиқ чизиқларни фош қилди.

Узоққа чўзилмаган ва охир-оқибат тўхтатилган қўзғолон Россия президенти Владимир Путиннинг бутун ҳукмронлиги давридаги энг драматик муаммога айланган.

Пригожин Россиянинг Украинага ташвишли босқинини қандай олиб бориш масаласида Кремл билан келиша олмаган.

23-24 июн кунлари Вагнернинг Москва томон юришини тўхтатиш бўйича Беларус воситачилигида эришилган келишув йирик тўқнашувнинг олдини олган бўлса-да, бу келишув тафсилотлари номаълумлигича қолмоқда.

2017 йил 28 декабрда олинган ушбу суратда Путин Суриядаги Россия қўшинлари қўмондони, генерал-полковник Сергей Суровикинни мукофотламоқда. Ҳозирда генерал унвонига эга Суровикин Вагнер қўзғолонидан бери оммага кўриниш бермаган. [Алексей ДРУЖИНИН/СПУТНИК/ AFP]

2017 йил 28 декабрда олинган ушбу суратда Путин Суриядаги Россия қўшинлари қўмондони, генерал-полковник Сергей Суровикинни мукофотламоқда. Ҳозирда генерал унвонига эга Суровикин Вагнер қўзғолонидан бери оммага кўриниш бермаган. [Алексей ДРУЖИНИН/СПУТНИК/ AFP]

Вагнернинг Санкт-Петербургдаги ёпилган офисидан гуруҳнинг логотиплари олиб ташланмоқда, 2 июл. [Ольга Малцева/AFP]

Вагнернинг Санкт-Петербургдаги ёпилган офисидан гуруҳнинг логотиплари олиб ташланмоқда, 2 июл. [Ольга Малцева/AFP]

Ёлланма жангарилар гуруҳи Россия ҳарбий раҳбариятини ағдаришга уринганидан бир неча кун ўтиб, душанба (10 июл) куни президент Путин 29 июн куни Кремлда Пригожин билан учрашгани маълум қилинди.

«Президент 24 июн воқеаларига ўз баҳосини берди», деди Кремл матбуот котиби Дмитрий Песков муваффақиятсизликка учраган қўзғолонга ишора қилиб. У Путин «[Вагнер] қўмондонларининг ҳисоботларни тинглаганини» қўшимча қилди.

Тўхтатилган қўзғолондан сўнг икки ҳафтадан кўпроқ вақт ўтиб, Вагнер гуруҳининг тақдири ва Россиянинг олий ҳарбий раҳбариятига қарши исёнга якун ясаган келишув тафсилотлари мавҳумлигича қолмоқда.

Режага кўра, ёлланма гуруҳ бошлиғи ва унинг айрим жангчилари Белоруссияга сургун қилиниши керак эди.

Бу орада Россия учун жангларни давом эттирмоқчи бўлган Вагнер ёлланма аскарлари мунтазам армия билан шартнома имзолаган.

Кремлда Вагнер қўмондонлари билан уч ярим соат давом этган учрашувда Путин уларга «муқобил иш вариантларини», жумладан, жанговар вазифаларни таклиф қилган.

Қаердалиги номаълум

Пригожин 24 июнга ўтар кечаси Вагнер бир кун ушлаб турган жанубдаги стратегик шаҳар – Ростов-Донни тарк этганидан бери кўринмади. Вагнер гуруҳини қўллаб-қувватловчи деб кўрилган Россиянинг юқори мартабали мудофаа мулозимлари эса жамоатчилик эътиборидан четда қолган.

Пайшанба куни Вагнер билан келишувга воситачилик қилган Александр Лукашенко Беларусга Пригожин ҳам, унинг одамлари ҳам келмаганини айтди.

Британия мудофаа вазирлиги томонидан 5 июл куни Твиттерда эълон қилинган разведка маълумотларига кўра, Россия аэрокосмик кучлари қўмондони ва Россиянинг Украинадаги кучлари қўмондони ўринбосари, генерал Сергей Суровикин ҳам қўзғолондан сўнг оммага кўриниш бермаган.

Шунингдек, Россия мудофаа вазири ўринбосари Юнусбек Евкуров ҳам мудофаа вазирлиги раҳбариятининг 3 июл кунги телемурожаатида кўринмаган.

«Суровикиннинг ҳибсга олингани ҳақидаги хабарларни тасдиқлаш имконсиз, бироқ расмийлар унинг Вагнер билан 2017 йилдан бери Суриядаги хизмат давомида узоқ йиллик алоқаларидан шубҳаланиши мумкин», деб ёзади Лондон Твиттерда.

Худди шу тарзда Евкуров «Вагнер» гуруҳи Ростов-Донни эгаллаб олган пайтда унинг эгаси Евгений Пригожин билан гаплашаётгани тасвирга олинган.

«Ғарбда шафқатсиз шахс сифатида танилган бўлса-да, Суровикин Россия армиясидаги энг ҳурматли юқори мартабали офицерлардан бири, унга қарши ҳар қандай расмий жазо чоралари ихтилоф келтириб чиқариши мумкин», дейилади хабарда.

«Юқори мартабали зобитларнинг потенциал шубҳа остида қолаётгани – Пригожиннинг муваффақиятсиз қўзғолони Россия миллий хавфсизлик доираларидаги мавжуд ихтилофларни қанчалик кучайтирганини кўрсатмоқда.»

«Бу бошланиши холос»

Пригожиннинг қўзғолони Россиядаги янада йирикроқ нотинчликларнинг илк босқичи холос, дейди кузатувчилар.

Украина хавфсизлик хизмати (СБУ) собиқ директори ўринбосари, ҳозирда хавфсизлик секторини ислоҳ қилиш агентлиги директори Виктор Ягун Карвонсарой нашрига берган интервьюсида «Пригожин юз берган ҳодисалардан манфаатдор ягона шахс эмас», деб айтди.

«Аслида Пригожиннинг ортида Алексей Дюмин турибди. Тула вилоятининг ҳозирги губернатори – Путиннинг собиқ ёрдамчиси ва тансоқчиси. У Пригожин билан жуда яқин ва чуқур муносабатларга эга», дейди Ягун.

«Суровикин ва Дюмин Пригожиннинг исёнидан хабардор бўлгани аниқ. Бунга ҳеч қандай шубҳа йўқ», деди у.

Ягуннинг сўзларига кўра, мудофаа вазири Сергей Шойгу ва Россия ҳарбий штаби бошлиғи Валерий Герасимовни лавозимидан четлаштириш ва уларнинг ўрнига мос равишда Дюмин ва Суровикинни тайинлаш режаланган эди.

«Кейин навбатдаги босқичга ўтилиши керак эди. Эҳтимол, бу исён эмас, балки ҳокимиятни бутунлай эгаллаш ва Путинни Пригожин ёки бошқасига алмаштириш», дейди Ягун.

«Ҳамма аллақачон Путин ўтирган тахт ғимирлаб қолганини кўрди ва тушунди... бу ҳали бошланиши», деди у.

Украина бош штабининг собиқ матбуот котиби, ҳарбий мухбир Владислав Селезневнинг сўзларига кўра, Россия элитаси ичидаги манфаатлар тўқнашуви охир-оқибат Россия режимининг бутунлай қулашига олиб келади.

«Биз... ўтган аср бошида рус элитаси ичидаги худди шундай можаро қандай қилиб Россия империясининг қулашига олиб келганини яхши эслаймиз», дейди Селезнев.

Путиннинг қўзғолонга нисбатан заиф реакцияси ҳисобга олинса, худди шундай ҳолат такрорланиши мумкин, дейди у.

«Ҳозирда Россия расмийлари турли «эртаклар» айтиб, Путиннинг обрўсини тиклашга уринмоқда, аммо бу иш бериши даргумон», деди Селезнев Карвонсаройга.

Селезневнинг сўзларига кўра, Россиянинг бутунлай қулаши – катта эҳтимолга эга сценарий.

«Путин янглишди. Бу аниқ. Энди Россиянинг қулаши учун асосий омил Украина армиясининг фронтдаги муваффақиятлари бўлади. Менимча, Путин вазият ниҳоятда оғир эканини тушуниб турибди», деди у.

Сизга мақола ёқдими?

Фикрлар 3

Сиёсат * Мажбурий 1500 / 1500

Эй воҳ, Россиядаги ички низолар аҳволимизни ёмонлаштираётгани ҳақидаги яна бир янгилик. Кўрмайсизми, Пригожин Кремлнинг Украинага «муаммоли босқини» қандай амалга оширилаётганидан норози экан. Нима қипти? Энди улар ўз келишмовчиликларини ҳал қилишади, кейинчи? Ўзларнинг ҳокимият ўйинларида бизни пиёда сифатида ишлатиб, мамлакатимизни беқарорлаштиришда давом этадими? Нега биз украиналиклар уларнинг ўйинлари ва манипуляцияларидан доимо азоб чекишимиз керак? Мен буларнинг барчасидан чарчадим. Бу адолатдан эмас. Биз доимий қўрқув ва мавҳумлик эмас, балки тинчлик ва барқарорликка муносибмиз.

Жавоб бериш

Россия аста-секин емирилиб бормоқда ва бу яхши.

Жавоб бериш

Россиядаги бу ёриқлар жуда тез пайдо бўлди.

Жавоб бериш