Жосуслар устидан маҳкама Ўзбекистоннинг Россиядан узоқлашиб бораётганини кўрсатмоқда

ТОШКЕНТ – Москва фойдасига жосуслик қилишда айбланган сиёсий таҳлилчи ва қатор ҳарбийларнинг устидан давом этаётган маҳкама Ўзбекистон ҳукуматининг Россия таъсиридан қутулишга уринаётганини акс эттиради, дейди кузатувчилар.

Жиноят ишлари бўйича Тошкент шаҳар Юнусобод туман судида 10 февраль куни сиёсий таҳлилчи ва Ўзбекистон Республикаси президенти ҳузуридаги Стратегик ва минтақалараро тадқиқотлар институтининг собиқ директори, 61 ёшли Рафик Сайфулин ва 10 нафар ҳарбий устидан ёпиқ суд мажлиси бошланди, деб хабар беради Озод Европа/Озодлик радиоси (RFE/RL).

Прокурорларга кўра, давлатга хиёнатда гумонланаётган айбланувчилар Москва фойдасига жосуслик қилиш, давлат сирларини ошкор этиш ва бошқа жиноятлар содир этишган.

Судланаётган ҳарбийлардан учтасининг кимлиги маълум. Улар – Ўзбекистон Қуролли кучлари қўшма штаби бошқармаси раиси Акбар Ярбабаев, унинг рафиқаси Елена ва истеъфодаги подполковник, Мудофаа вазирлигининг «Ватанпарвар» газетаси мухбири Владимир Калошин.

Суд жараёни ёпиқ ва давлат сирлари билан боғлиқ бўлгани сабабли бошқа судланувчиларнинг исмлари сир тутилмоқда.

Кейинги суд мажлиси қачон ўтказилиши ҳақида маълумот берилмаган.

Россияпараст қарашлар

Сайфулин совет даврида КГБда ишлаган. Ўзбекистон мустақилликка эришгач, у Ўзбекистон Давлат прогнозлаш ва статистика қўмитасида фаолият юритди.

Кейинчалик Ўзбекистон Республикаси президенти ҳузуридаги Стратегик ва минтақалараро тадқиқотлар институтига раҳбар бўлди.

Сайфулинга яқин манбаларнинг тасдиқлашича, у ўз таҳлилларида Ўзбекистоннинг Россия билан яқинлашишини ёқлаган.

Илгари Стратегик ва минтақалараро тадқиқотлар институтида ишлаган ўзбекистонлик сиёсий таҳлилчи Камолиддин Раббимов Сайфулин билан раҳбарлик вақтида шахсан таниш бўлганини айтади.

«Сайфулин жуда кучли мутахассис бўлса-да, россияпараст қарашларга эга эди», дейди Раббимов.

2007 йилда Ўзбекистон махсус хизматларининг кузатувига тушган Раббимов Францияга қочиб кетган эди.

Охирги 15 йил ичида Сайфулин ўзини мустақил таҳлилчи сифатида намоён этди ва Ғарб ва Шарқ мамлакатлари элчихоналари ундан тез-тез маслаҳатчи сифатида фойдаланиб турар эдилар. Бу ҳақда Сайфулиннинг ўз исмини ошкор қилишни истамаган дўсти маълумот берган.

Аммо, охирги етти йил давомида у аксилғарб риторикасини тарғиб қилувчи россиялик мустақил сиёсатшунос Александр Князев билан яқиндан ҳамкорлик қилиб келган, деди манба.

Сайфулин Ўзбекистонда сезиларли нуфузга эга эди ва ишончли далилларсиз ҳибсга олинмаган бўларди, деб қўшимча қилди манба.

Жосуслик – бу махфий маълумотларни бошқа давлатга етказиш эканлигини таъкидлаган манбага кўра, Россия махсус хизматлари билан алоқада бўлган Сайфулинни Ярбабаев ахборот билан таъминлаган, деган гумонлар бор.

Россиядан узоқлашиш

Совет даврида КГБ ходими бўлган Сайфулин совет тузуми ва мафкурасининг маҳсули эди, дейди ўзбекистонлик собиқ дипломат ва иқтисодчис Алишер Таксанов «Current Time» билан суҳбатда.

1989 йилдан 2016 йилга қадар коммунистик раҳбар ёда президент бўлган Ислом Каримов ҳукмронлиги даврида Сайфулин каби кузатувчилар Ўзбекистонга Россия режими билан турли лойиҳаларда иштирок этишни тавсия қилар ва Ўзбекистоннинг Кремль бошчилигидаги ташкилотларга қўшилишига ёрдам бериб, Ўзбекистон мустақиллигининг заифлашувига сабаб бўлган, деди у.

«Президентимиз бу одамлар мамлакатга қандай хавф туғдириши мумкинлигини англаб, Россия лоббистларидан қутулишга қарор қилган бўлиши мумкин», деди Таксанов.

Ўзбекистоннинг бош принципи ўз мустақиллигини сақлаб қолиш, деган эди Тошкентдаги «Билимлар карвони» таҳлил маркази раҳбари Фарҳод Толипов.

Бу ҳақда у 20 январь куни Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев Ўзбекистон Россия бошқарувидаги Евросиё иқтисодий иттифоқига (ЕОИИ) аъзо бўлмаслигини эълон қилганидан сўнг айтиб ўтган.

Аксарият халқаро таҳлил марказлари ва Марказий осиёлик етакчи таҳлилчилар минтақа давлатларининг фаол ривожланиши учун уларнинг мустақиллигини сақлаб қолиш ва мустаҳкамлаш муҳимлигини таъкидлайдилар, деди у.

«Таҳлилчиларнинг таъкидига кўра, Россия постсовет ҳудудини яна ўз ҳукмронлиги ва назорати остига қайтаришга уринмоқда, бу эса Марказий Осиё давлатлари мустақиллигина раҳна солади», деди Толипов.