![Россия президенти Владимир Путин 17 апрел куни Москвада мудофаа вазири Сергей Шойгу билан учрашди. [Гавриил Григоров/Sputnik/AFP]](/cnmi_ca/images/2023/05/26/42259-putin_shoigu-739_416.webp)
КИЕВ – Кремл атрофидаги турли гуруҳлар ўртасидаги адоват омма эътиборига тушгани сайин бу низолар анча жиддий ва шиддатли экани маълум бўлиб бормоқда, дейди таҳлилчилар.
Кун келиб, низолашаётган қуролли гуруҳлар ўртасида зўравонлик келиб чиқишини истисно қилиб бўлмаяпти.
«Вагнер» ёлланма жангарилари гуруҳи асосчиси Евгений Пригожин сўнгги ойларда Россия элитаси ва Мудофаа вазирлигига қарши риторикани кучайтирган.
Чоршанба (24 май) куни Пригожин агар миллий элита уруш масаласи билан жиддий шуғулланмаса, Россия Украинадаги можарода мағлуб бўлиши ва инқилобга дуч келиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантирди, деб хабар беради Reuters.
![Россия армияси ва элитасини қаттиқ танқид қилган «Вагнер» бошлиғи Евгений Пригожин май ойи ўрталарида Бахмутдаги вазиятни таърифламоқда. [Concord]](/cnmi_ca/images/2023/05/26/42297-chef-739_416.webp)
Россия армияси ва элитасини қаттиқ танқид қилган «Вагнер» бошлиғи Евгений Пригожин май ойи ўрталарида Бахмутдаги вазиятни таърифламоқда. [Concord]
![Бахмутдаги Вагнер ёлланма аскари, май ойи. [Вагнер]](/cnmi_ca/images/2023/05/26/42298-wagner11-739_416.webp)
Бахмутдаги Вагнер ёлланма аскари, май ойи. [Вагнер]
Россия 2022 йил феврал ойида Украинага бостириб кирди, аммо жанг майдонида жиддий қаршиликка дуч келди.
«Россияни қўлдан бой бермаслик учун нима қилишимиз керак? Ҳарбий ҳолат жорий қилишимиз керак», деди Пригожин ўз Телеграм-каналида эълон қилган интервьюсида.
Агар элитанинг болалари қуёшда ўйнаб юрган бир пайтда, оддий россияликларнинг ўғиллари мамлакатга тобутларда қайтишда давом этса, Россия 1917 йилдаги каби низоларга дуч келиши мумкин, деб қўшимча қилди Пригожин.
«Аввал аскарлар тўхтайди, кейин эса уларнинг яқинлари», деди у. «Улар (ўлдирилганларнинг қариндошлари) аллақачон бир неча ўн мингни ташкил этмоқда. Ва эҳтимол, бир неча юз мингга ҳам етади.»
Унинг айтишича, Россия ҳарбий раҳбарияти уруш давомида бир неча бор «ишни расво қилган».
5 май кунги аввалги видеосида Пригожин «Вагнер» гуруҳи ёлланма аскарлари Бахмутда жанг қилаётган бир пайтда, Россия армиясини снарядлар ва қўшимча кучларни бермаётганликда айблаган эди.
«Шойгу! Герасимов! Ўқ-дорилар қани? Сизлар қиммат клубларингизда ўтирибсиз», деб бақирган Пригожин мудофаа вазири Сергей Шойгу ва Бош штаб бошлиғи Валерий Герасимовларни назарда тутиб.
«Ўзингизни ҳаётнинг хўжайинлари деб ҳисоблайсиз ва уларнинг ҳаётини ҳал қилишга ҳақлимиз деб биласиз», деб айтган Пригожин бир тўда Вагнер жангариларининг жасадларга ишора қилиб.
Ички низо
Украина ҳарбий разведкаси директори Кирилл Будановга кўра, Пригожин ва «Кремл генераллари» ўртасидаги можаро ҳақиқий.
«Бу нимага олиб боради? Уларнинг ўз таъбири билан айтсак, бу ҳарбий трибуналларга – шунга ўхшаган жойларга олиб боради. Бу можаро – ҳақиқат. Боз устига, бу мутлақо онгли ва асосли», деди Буданов 16 май куни ISLAND TV телеканалига берган интервьюсида.
Украина ҳарбий разведкаси Россиядаги бир қанча воқеаларни, жумладан, 3 май куни Москвада Ғалаба байрамини нишонлаш арафасида Кремлга уюштирилган дрон ҳужумини кучайиб бораётган таъсир учун кураш билан изоҳлади.
«Бу [ҳужум] катта эҳтимол билан Россиядаги ички қарама-қаршиликлар билан боғлиқ... «Кремл миноралари» [тўдалари] ҳозир бир-бири билан фаол жанжаллашаётганини кўряпмиз», деди Украина ҳарбий разведкаси зобити Андрей Юсов.
«Улар кўпинча, хусусан, сўкинишлардан фойдаланадилар. Баъзида бу қарама-қаршилик ҳатто шундай портлаш шаклида бўлиши ҳам мумкин», деди Юсов 9 май куни YouTube тармоғида украиналик журналист Орест Сохарга берган интервьюсида дрон ҳужумини назарда тутиб.
Донбассда жанг қилган, Пригожинга яқин бўлган жангари ва ташвиқотчи блогер Владлен Татарскийнинг 2 апрел куни Санкт-Петербургда ўлдирилиши ҳам ички низолар билан боғлиқ бўлиши мумкин.
«Бу борада турлича назариялар бор. Бу Россиянинг ички разведка идоралари бўлиши ҳам мумкин», дейди Украинанинг келажак институти таҳлилчиси Игор Тишкевич.
«Куч тузилмалари етакчилари ўртасидаги низолар кучаймоқда», деди у ҳарбийлар, ҳуқуқ-тартибот идоралари ва разведка раҳбарларини назарда тутиб.
Тишкевичнинг сўзларига кўра, армия ва Вагнер гуруҳи ўртасидаги рақобатдан ташқари, турли разведка идоралари ва Миллий гвардия (Росгвардия) ўртасидаги ҳам рақобат кучайиб бормоқда.
Пригожин ўзини хусусий ҳарбий компанияларнинг «бош куратори» қилиб кўрсатишга уринмоқда, дея қўшимча қилди у.
«Унинг армия раҳбариятини ёқтирмаслиги айнан шу билан боғлиқ», деди Тишкевич.
Таъсир учун кураш
Шу билан бир вақтда, россиялик олигархлар, жумладан, «Газпром», «Новотэк» ва «Роснефт» каби йирик корпорациялар етакчилари ўртасида ҳам зиддият кучаймоқда, дейди кузатувчилар.
«[Россия президенти Владимир] Путиннинг атрофидагилари ўртасида таъсир доираларини қайта тақсимлаш учун кураш кетмоқда», деди Тишкевич.
«Газпром» каби компаниялар ўз келажагини таъминлаш учун шахсий армияларни шакллантиришга киришган.
«Улар Пригожин келиб ҳамма нарсани тортиб олишидан қўрқишмоқда. Демак, ўз объектларини сақлаб қолиш учун уларга ўзларининг Пригожини керак», дейди Тишкевич.
«Агар Россияда марказий ҳукумат ҳақиқатан ҳам қудрали шахсларни, қуролли одамларни назорат қила олмаса, корпорацияларга ўзининг қуролланган одамлари керак бўлади», деди Тишкевич.
Украинадаги «Демократик Сокира» партияси ҳаммуассиси Виктор Трегубов бу рақобатни фуқаролар урушига қиёслади.
«Фуқаролар уруши... қандайдир фуқаролик ҳаракатини назарда тутади. Лекин фуқаролик тўқнашувининг феодал кўриниши ҳам борки, бу урушга қандайдир халқ ҳаракати вакиллари эмас, балки элиталар киради», деди Трегубов Карвонсаройга.
«Пригожиннинг ёки [Путинпараст чечен диктатори Рамзан] Қодировнинг ўзини қандай тутишига қарасангиз, бу курашнинг белгилари борлиги маълум бўлади. Ҳар қандай диктатурада ресурслар тўплашни бошлаганингизда, сизда фақат иккита йўналиш бўлади: ёки юқорига, ёки пастга», деди у.
«Бу велосипед ҳайдашга ўхшайди – педални айлантиришдан тўхтасангиз, йиқиласиз. Қудратни мустаҳкамлашдан тўхтасангиз, ресурсларингизга эга бўлишни истаган бошқалар сизни ютиб юборишади», деди у.
«Аввал Путиннинг атрофидагилари бирга баҳам кўрган пирог кичраймоқда. Бу тўқнашувларни келтириб чиқармоқда. Илгари ўртада бўлинган нарса ҳозир янада кичикроқ бўлгани – кимгадир нимадир етмай қолади, дегани. Кимдир эса кўпроқ олади», дейди Киевдаги «Бирлашган Украина» тадқиқот маркази сиёсатшуноси Игор Петренко Карвонсаройга.
«Низоларнинг сабаби шу», дейди у.
Пригожин (узун юзли) Путинни гумдон қилади, Россия раҳбари сифатида ҳеч ким ундан ўзиб кетолмайди. Буларнинг барчаси ташвиқот, Пригожин Россиянинг кейинги раҳбари эканлигини инкор этиб бўлмайди. Бу одам капитализмни АҚШдан яхшироқ билади. Золимлардан озод бўладиган кейинги жой Пригожин бошчилигидаги Россия бўлади. Бу ўз халқи учун қайғурадиган, уларнинг ўлими учун адоватни ҳис қиладиган, золимларга қарши исёнкор бу инсоннинг қалбига ёзилган. Ушбу Пригожиндан юз бурманг.
Жавоб беришФикрлар 6
Пригожин ҳақ. Элитанинг фарзандлари ҳам Европадаги шахсий ҳовузларида салқинлаб ўтирмасдан, урушда қатнашиши керак. Худди шу гап олигархларга ҳам тегишли.
Жавоб беришФикрлар 6
Албатта, бўлмасам-чи! Россия Украинага бостириб кирди, «катта йўқотишларга» учради ва энди ички низолар гирдобида қолди. Нақадар қизиқ ҳолат, шундай эмасми? Урушда оддий россияликлар ҳалок бўлаётганида, элитанинг болалари қуёшда тобланаётганда, албатта, 1917 йилдаги каби жанжал бўлиши мумкин. Классика! Пригожиннинг ёлланма аскарлари ҳам шикоят қила бошладилар. Уларга артиллерия снарядлари беришмабди; даҳшат! Шойгу ва Герасимов, ўқ-дориларингиз қаерда? Зеро, бу раҳм-шафқат ғоялари ва «тўғри» мақсадлар учун фидокорона кураш олиб бораётганлар учун жуда муҳим-ку. Ҳа, Пригожин бақирганича, ўз қўл остидагиларнинг мурдаларини кўрсатиб: «Сиз ўзингизни буларнинг ҳаётига хўжайинман деб ўйлаяпсизми?» деб савол беряпти. Буларни ўйлаб кўриш учун унда сабаб бор. Хуллас, бу «портловчи» ҳодисаларнинг барчаси атрофимизда содир бўлаётгани ҳайратланарли. Келинг, ўзимизни геосиёсатни тушунадиган буюк стратеглар ва сиёсатшунос қилиб кўрсатишда давом этайлик. Умуман, ким бизга қабрларда рақсга тушишни ва ўз фитна назарияларимизни ўйлаб топишни тақиқлай олади?
Жавоб беришФикрлар 6
Бу ақл бовар қилмаc даражада даҳшатли! Кремлдаги ички низолар ва адоват жамоатчилик кўз ўнгида юз бераётгани уларнинг жиддий ва кескин эканлигидан далолат беради. Россия жамияти ўзини ички можаро зўравонликлар ва фуқаролар урушига айланиб кетадиган даражага етказдими? Вагнер ёлланма жангарилар гуруҳи асосчиси Евгений Пригожин Россия элитаси ва мудофаа вазирлигига қарши риторикасини кучайтирмоқда. Бу мамлакат ич-ичидан емирилаётгани ва эҳтимолий таназзулдан даракдир. Россияга нима бўляпти? Элита урушни жиддий қабул қилмас экан, инқилоб ва Украинада мағлубият юз бериши ҳақидаги огоҳлантиришдан ғазабнок ҳолатдаман. Бу масъулиятсизлик, халқ манфаатлари ва хавфсизлигини менсимасликдир. Қандай қилиб Россиянинг келажаги ва Украина халқининг тақдири билан шундай ўйнашиш мумкин? Биз хавфли даврда яшаяпмиз, қуролли тўқнашувлар ва зўравонликларнинг олдини олиш учун чоралар кўриш зарур. Тинчлик устувор бўлиши, раҳбарларимиз ўз хатти-ҳаракатларига масъулият билан ёндашиши керак. Умид қиламанки, соғлом фикр ва мулоҳазакорлик ғалаба қозонади ва биз мамлакатларимиз ва ҳаётимизни парчалаши мумкин бўлган фожиадан қутулиб қоламиз.
Жавоб беришФикрлар 6
«Менга бирор-бир янгилик айт-чи! Муаллиф, ростдан ҳам бу «бомба» янгилик эътиборсиз қолади деб ўйлаганмидинг? Россияда фуқаролар уруши? Ахир, бу супер башорат-ку! Балки кейинги сафар қуёш шарқдан чиқади деб башорат қиларсан? Сенинг бу хулосаларинг ва ажиб кашфиётларнинг одамнинг кулгисини қистатади. Балки сийқаси чиққан гапларни айлантириш ва уларни буюк янгилик қилиб кўрсатиш ўрнига янги ва қизиқарли нарсаларни қидириб кўрарсан?»
Жавоб беришФикрлар 6
Россияда 30 дан ортиқ ХҲК бор. Улар энди бир-бирини ғажий бошлайди.
Жавоб беришФикрлар 6