Ғойиб бўлган, ишдан олинган, ўлган: олий мартабали рус генералларининг Вагнер қўзғолонидан кейинги тақдири

МОСКВА – Россиядаги тўхтатиб қолинган қўзғолондан икки ҳафтадан ортиқ вақт ўтиб ҳам Вагнер ёлланма армияси ва Москванинг энг юқори ҳарбий раҳбарияти ўртасида ҳали ҳам сезиларли ноаниқлик мавжуд.

Қуйида қўзғолон ўтганидан бери миш-мишлар ва фитналарга сабаб бўлаётган уч генерал тақдири келтирилган.

Генерал Суровикиннинг ғойиб бўлиши

Ўзининг шафқатсиз тактикаси сабабли «Генерал Армагеддон» лақабини олган Россия армияси генерали Сергей Суровикин Россиянинг Украинага ҳарбий ҳужуми давомида етакчи қўмондонлардан бири бўлган.

56 яшар Россия фазо кучлари раҳбари, шунингдек иккинчи Чечен уруши фахрийси ва Россиянинг Суриядаги аралашуви ортидаги етакчи қўмондонлардан бири бўлган. Унинг яна бир лақаби «Ҳалаб қассоби» бўлган.

Суровикин уни Россиянинг энг тажрибали қўмондони деб атаган Вагнер раҳбари Евгений Пригожинга яқин бўлгани тахмин қилинади.

«Суровикин афсонавий шахс, у она ватанга содиқлик билан хизмат қилиш учун туғилган», деган эди Пригожин 2022 йил октябрда.

Суровикин ўтган ой бутун Россияда кутилмаган шов-шувга сабаб бўлган Вагнернинг қисқа муддатли исёнидан кейин оммага кўринмай қўйди.

У охирги марта Вагнер раҳбарини ўз аскарларини ортга қайтаришни сўраган жуда ноодатий видеомурожаатида кўриниш берган эди.

«Сиздан тўхташни талаб қиламан», деб айтган соқоллари олинмаган, тушкун ҳолатдаги Суровикин 23 июн куни Телеграм тармоғи орқали эълон қилинган видеода. «Душман мамлакат ичида сиёсий вазиятнинг оғирлашувини кутиб ўтирибди.»

New York Times нашрининг АҚШ разведкасига таяниб берган хабарига кўра, Пригожиннинг режаларини аввалдан билган Суровикин ҳибсга олинган бўлиши мумкин.

Кремл хабарни рад этган, аммо генералнинг тақдири номаълумлигича қолмоқда.

Давлат Думасининг мудофаа қўмитаси раҳбари Андрей Картополов чоршанба (12 июл) куни ижтимоий тармоқларда «Суровикин айни вақтда дам оляпти. У билан боғланиб бўлмайди», деб ёзган.

АҚШнинг собиқ расмийларидан бири Суровикиннинг Телеграмдаги хабарини «гаровга олинган одамнинг видеоси»га ўхшатиб, тана ҳаракатлари унга собиқ иттифоқчисини қоралаш ноқулай эканини айтиб турибди, деб хабар берган New York Times нашри 27 июн куни.

Генерал Поповнинг ишдан олиниши

Украина жанубида жойлашган Россиянинг 58-умумқўшин армияси қўмондони, генерал-майор Иван Попов ноодатий аудиомурожаатида ҳарбий раҳбарият эътиборини кўплаб муаммоларга қаратганидан сўнг ишдан бўшатилганини айтди.

«Ёлғон гапиришга ҳаққим йўқ эди, шунинг учун мен жанговар фаолият ва таъминот нуқтаи назаридан бугунги кунда армияда мавжуд бўлган барча муаммоли масалаларни баён қилдим», деди Попов чоршанба куни истеъфодаги рус генерал-полковниги, Дума депутати Андрей Гурулёв томонидан эълон қилинган аудиода.

Поповнинг бу аудиохабари қачон ёзиб олингани номаълум.

У Украинадаги Россия аскарларида «аксилбатарея курашиш қобилияти, артиллерия разведка станциялари йўқлиги», шунингдек, ҳарбий хизматчиларнинг душман артиллериясидан «оммавий ҳалок бўлаётгани ва жароҳатланаётганини» айтган.

У Россиянинг олий қўмондонлари армияга хиёнат қилганини айтди.

«Катта қўмондонимиз орқадан зарба бериб, хоинлик ва қабиҳлик билан армияни энг оғир ва танг вақтда бошсиз қолдирди», деди 48 ёшли эркак исмларни очиқламай.

58-умумқўшин армияси Украина жануби-шарқидаги Запорожье вилоятида жанговар ҳаракатлар олиб бормоқда.

Вагнер билан алоқадорлиги тахмин қилинаётган ва ярим миллион обуначига эга «Кулранг ҳудуд» Телеграм канали Попов Россия қуролли кучлари бош штаби бошлиғи Валерий Герасимовга ҳисобот берганидан сўнг ишдан бўшатилганини хабар қилди.

Телеграм каналда айтилишича, Герасимов Поповни «дезинформация ва ваҳимачиликда» айблаган.

1,2 миллион обуначи кузатиб борадиган Россиянинг нуфузли Rybar Телеграм канали Попов аскарлар орасида жиддий қўлловга эга экани, аммо муаммолар ҳақида гапирадиган ҳар бир киши, айниқса Вагнер қўзғолонидан кейин «душман» ҳисобланишини айтган.

«Попов ва Герасимов ўртасидаги зиддият Россия қуролли кучларида бирдамлик йўқлигидан дарак беради», дейилади хабарда.

Генерал Цоковнинг ўлими

Генерал-лейтенант Олег Цоков душанба куни Украина жануби-шарқидаги Россия томонидан босиб олинган Бердянск портидаги меҳмонхонага уюштирилган зарба натижасида ҳалок бўлганмиди?

«У ерда душманнинг ҳарбий раҳбарияти яшаётгани бир мунча вақтдан бери маълум эди», деб ёзган Мариупол шаҳар мерининг ҳозирда Россия назорати остидаги шаҳар ташқарисида фаолият юритаётган ёрдамчиси Петро Андрюшченко Телеграм иловаси орқали.

Москвада мудофаа вазирлиги сукут сақлаётган бир пайтда, Россия давлат телевидениеси ва Кремлга яқин ҳарбий блогерлар Жанубий ҳарбий округ қўмондонининг 51 ёшли ўринбосари Киевга Буюк Британиядан етказиб берилган «Storm Shadow» қанотли ракеталари ёрдамида қилинган ҳужум натижасида ҳалок бўлганини айтмоқда.

Мудофаа вазирлиги Цоков жорий йилда Украина шарқидаги 144-мотоўқчи дивизияси қўмондони лавозимидан Россия Жанубий ҳарбий округи қўмондони ўринбосари лавозимига кўтарилгани ҳақида ҳеч қандай расмий хабар бермаган, деб ёзади Би-би-си.

Ушбу ҳарбий округ Россиянинг жанубий ҳудудлари ва Украинанинг босиб олинган ерларини ўз ичига олган анча кенг ваколат доирасига эга. Вазирлик қўмондонликдаги ўзгаришларни батафсил изоҳламаган ёки умуман эълон қилмаган, деб ёзади нашр.

Дума депутати Гурулёв ҳам давлат телеканалида сешанба куни кечқурун эфирга узатилган сиёсий ток-шоуда Цоковнинг ўлимини тасдиқлаб, у «қаҳрамонларча ҳалок бўлганини» айтди.

2022 йил февралида Россиянинг Украинага ҳужуми бошланганидан бери жангларда ўндан ортиқ генерал ва юқори мартабали ҳарбийлар ҳалок бўлишган.

Цоковнинг ўлими ҳақидаги хабарлар янги танқидларни келтириб чиқарди.

«Қанчалик оғир бўлмасин, айтиш керакки, душман разведкасининг сифати бизникидан устун келмоқда», деб таъкидлаган «Записки Ветерана» Телеграм канали.

Rybar Телеграм нашри Москвадаги олий раҳбариятни ҳаракатсизлиги учун танқид қилиб, Ғарб Украинага коинотдаги сунъий ёълдошлар ва «ердаги информаторлар» ёрдамида муҳим Россия нишонларини аниқлашга ёрдам берганини айтди.

«Бу ҳақда ҳамма билади, ҳамма хабардор, лекин ҳеч қандай чора кўрилмаяпти», деб ёзади Rybar.