Кремль қўлловидаги зўравонликлар Сурияда ярим миллиондан кўпроқ одамни кўчишга мажбур қилди

БАЙРУТ – Россия қўлловидаги Сурия ҳукуматининг мамлакатдаги сўнгги исёнчилар анклавига қарши ҳужуми тўққиз йилдан бери давом этаётган урушда энг йирик аҳоли кўчишларидан бирига олиб келди.

Интенсив ҳаво зарбалари ва қуруқликдаги қонли ҳужумлар натижасида шимоли-ғарбий Идлиб вилоятидаги бутун бошли шаҳарлар ҳувиллаб қолган ва одамларни шимолга, Туркия чегараси яқинига қочишга мажбур қилган.

«1 декабрдан бери қарийб 520 минг киши ўз уйини тарк этишга мажбур бўлди, уларнинг аксари – 80 фоизи аёллар ва болалар», деди Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг (БМТ) гуманитар масалаларни мувофиқлаштириш идораси вакили Дэвид Свонсон.

Қаҳратон қиш кунларига тўғри келган кўчиш уруш бошланганидан бери энг йирик кўчишлардан бири бўлди. 2011 йилдан бери мамлакатдаги 20 миллион кишилик аҳолисининг қарийб ярми яшаб турган жойини тарк этган.

«Бу кўчиш жойларда шундоқ ҳам оғир бўлган гуманитар вазиятни янада мураккаблаштирмоқда. Апрель ойидан август ойининг охиригача 400 мингдан ортиқ одам (аксари бир неча марта) кўчирилган», деди Свонсон.

Унинг сўзларига кўра, Бирлашган Миллатлар Ташкилотини уч миллиондан ортиқ одамнинг аҳволи, уларнинг ярми ўз уйини ташлаб, Идлиб вилояти ва унинг атрофидаги туманларда яшаётгани хавотирга солган.

Сўнгги ҳафталарда Россия ва бошқа иттифоқчи кучлар қўлловидаги Сурия ҳукумати кучлари ва кўнгилли аскарлар исёнчилар назоратидаги сўнгги ҳудудга босимни кучайтирган.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) душанба (3 феврал) куни зўравонлик авж олган ҳудудларда касалликлар тарқалиши мумкинлигидан хавотир билдирди.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг фавқулодда вазиятлар бўйича минтақавий директори Рик Бреннаннинг айтишича, «дори-дармонларнинг етишмаслиги, қониқарсиз гигиена, тартибсизлик ва оммавий кўчишлар билан тавсифланадиган» бу ҳолат қизамиқ, диарея ва бошқа юқумли касалликларнинг авж олиш хавфини сезиларли кучайтиради.

Бирлашган Миллатлар Ташкилоти раҳбари Антониу Гутерриш 1 феврал куни томонларни зўравонликни тўхтатишга ва зарурий гуманитар чораларга имкон беришга чақирди.

Россиянинг Сурияда авж олаётган жиноятлари

Ғарб давлатлари Москва ва Дамашқни тинч аҳолига қарши ҳужумларни тўхтатишга чақириб келмоқда.

2015 йилдан бери Россиянинг ҳарбий операциялари натижасида қарийб 7000 нафар тинч фуқаро ҳалок бўлган, дейилади Кремлнинг Сурия можаросига ҳарбий аралашувига тўрт йил тўлиши муносабати билан эълон қилинган Сурия инсон ҳуқуқлари тармоғининг ўтган йил сентябр ойидаги ҳисоботида.

Суриялик фаоллар томонидан тўпланган далилларга кўра, ҳалок бўлганлар орасида 1928 нафар ёш бола ва 908 та аёл бор.

Ҳисоботда Россия ҳарбийларининг халқаро миқёсда тақиқланган кассетали бомбалардан фойдаланиши билан боғлиқ 236 та, шунингдек, ёндирувчи қурол қўллаш билан боғлиқ 125 та ҳолат қайд этилган.

Шунингдек, Россия ҳарбий самолётлари Сурия мухолифатига зарба бериш мақсадида мамлакатдаги касалхоналарни қасддан бомбалагани ҳақида янги далиллар ҳам пайдо бўлган.

Кремлнинг Сурия ҳудудини истило қилишга қаратилган қонли операциялари маҳаллий аҳолининг шиддатли ва ғазабнок қаршилигига дуч келган.

Ноябрь ойи ўрталарида ижтимоий тармоқларда тарқалган видеолавҳа маҳаллий аҳоли орасида норозилик кучайиб бораётганини кўрсатди – сурияликлар Кремль эгаллаб олишга уринаётган ҳудудларни назорат қилаётган Россия ҳарбий машиналарига қарата ёнувчи аралашмалар ва тошлар отишган.