Xitoy, Rossiya va Eron tomonidan tarqatilayotgan yolgʻonlar diqqat markazida boʻlib turibdi

Dunyo boʻylab koronavirus pandemiyasi kuchayib borayotgan bir vaqtda Xitoy, Rossiya va Eron tomonidan tarqatilayotgan dezinformatsiya kampaniyasi xalqaro hamjamiyatning eʼtibor markaziga tushgan.

Bu uch hukumat faol ravishda COVID-19 virusining kelib chiqishiga oid muqobil iddaolarni yoyinlamoqda.

Xitoy hukumatining avvalgi bayonotlarida yangi koronavirus Uxanda kelib chiqqani aniq hujjatlashtirilgan va tasdiqlangan.

Kasallanish va oʻlim bilan bogʻliq ilk holatlar Uxanda qayd etilgan. Xitoy hukumati uning tarqalishini nazoratga olishidan avval bu halokatli virus butun dunyoga tarqab ketdi, kundalik hayot tarzini oʻzgartirib, bir necha oʻn minglab odamlarni zararladi va shu kungacha 10 mingdan ortiq odamning hayotiga zomin boʻldi.

Rad etib boʻlmaydigan dalillarga qaramay, Xitoy, Rossiya va Eron rejimlarining har biri oʻzining gʻarazli maqsadi yoʻlida COVID-19 virusining kelib chiqishi haqida yolgʻon xabarlarni tarqatmoqda.

Xitoy aybini tan olmayapti

Xitoy koronavirus pandemiyasining dunyo boʻylab tarqalishidagi roliga nisbatan tanqidlarga qarshi faollik bilan kurashar ekan, buning uchun fitna nazariyalarini ilgari surmoqda.

Bu fitna nazariyalari oddiy fuqarolar tomonidan emas, balki Xitoy hukumatidagi yuqori mansabdor shaxslar tomonidan tarqatilmoqda.

Rasmiylar Xitoyda paydo boʻlgan virus butun dunyoda misli koʻrilmagan zarar yetkazayotganini tushunganlaridan keyin Xitoyning dezinformatsiya mashinasi ishga tushdi.

Fevral oyi oxirida Xitoy tashqi ishlar vazirligi vakili Chjao Litszyan “COVID-19 virusi Xitoyda aniqlangan boʻlsa-da, u Xitoyda paydo boʻlgan degani emas”, deya shubha urugʻini socha boshlagan.

“Uxanga epidemiyani AQSH armiyasi olib kelgan boʻlishi mumkin. Shaffof boʻling! Maʼlumotlarni ochiqlang! AQSH bizga tushuntirish berishi kerak”, deb yozgan Chjao 12-mart kuni oʻzining Tvitter sahifasida.

22-mart kuni esa Chjao oʻz fikrini oʻzgartirib, Tvitterda virus oʻtgan yili sentabr oyida Qoʻshma Shtatlarda paydo boʻlgan deb yozdi va AQSH hukumati “nolinchi bemor” bemor haqida batafsil maʼlumot izlashi kerakligini aytdi.

Xitoy rasmiylari tarqatayotgan maʼlumotlarning aniqligi borasida xalqaro hamjamiyatning xavotiri kuchaymoqda. 18-mart kuni Xitoy mahalliy miqyosda kasallanish bilan bogʻliq yangi holat qayd etilmagani haqida xabar bergan. COVID-19 virusining tarqalish koʻlamini hisobga olganda, koʻpchilik kuzatuvchilar Xitoyda yangi kasallanish holatlari yuz bermagani haqidagi maʼlumotlarga shubha bildirgan.

23-mart kuni Pekin Moskva bilan birga Birlashgan Millatlar Tashkiloti Xavfsizlik kengashi tomonidan taklif etilgan virusning tarqalishiga oid deklaratsiyaga veto qoʻydi.

Hujjat loyihasida “xalqaro miqyosdagi tinchlik va xavfsizlikka tahdid solishi mumkin boʻlgan COVID-19 virusining misli koʻrilmagan darajada tarqalishi yuzasidan xavotirlar kuchayib borayotgani” taʼkidlanadi.

Hujjat virus tarqalishiga oid masalalarda “toʻliq shaffoflikka” chaqiradi. Ayrim kuzatuvchilarga koʻra, bunda Xitoyning hukumat sirlariga nisbatan tanqidlar nazarda tutilgan.

Rossiya odamlar hayotini xavf ostida qoldirmoqda

Kremlparast ommaviy axborot vositalari sogʻliqni saqlash tizimlariga nisbatan ishonchni soʻndirish orqali Gʻarbdagi inqirozni yanada ogʻirlashtirish maqsadida COVID-19 haqida dezinformatsiya tarqatmoqda .

Mart oyi boshlarida Yevropa Ittifoqining Rossiya dezinformatsiyasiga qarshi kurashuvchi Stratcom East ishchi guruhi 22-yanvardan beri koronavirusga oid 80 ta dezinformatsiya holati aniqlanganini maʼlum qilgan.

Maqsad – sarosima va qoʻrquv paydo qilishga qaratilgan oʻnlab, ayrim hollarda bir-biriga zid gap-soʻzlarni tarqatishdan iborat.

Bunga “koronavirus Xitoy, AQSH yoki Buyuk Britaniya tomonidan ishlab chiqilgan biologik qurol boʻlib, u dastlab Xitoyda emas, balki AQSHda paydo boʻlgan yoki virus totalitar hukmronlik oʻrnatish vositasidir” degan iddaolarni misol oʻlaroq keltirish mumkin.

Kremlparast manbalar bu nazariyalarni oʻzi oʻylab topmayapti, balki ular Xitoy va Erondan chiqqan fitna nazariyalarini terib olib, ularni yanada kuchaytirmoqda, deydi ishchi guruh bilan ishlayotgan tadqiqotchilar.

Shu bilan birga, Rossiya prezidenti Vladimir Putin koronavirus inqirozi va uning atrofida yuz berayotgan dezinformatsiya kampaniyasini oʻz hukmronligini uzaytirish maqsadida konstitutsiyaviy oʻzgarishlarni joriy qilish uchun qoʻllayotgani haqidagi taxminlar ham yoʻq emas.

Mafkurani Eron xalqidan ustun qoʻyish

Oʻz navbatida Tehron turli fitna nazariyalarini tarqatmoqda, ulardan eng asosiysi – “bu virusni AQSH ishlab chiqqan” degan iddao boʻlib, u Eronning virus tarqalishini nazorat qilolmagani haqidagi ayblovlardan chalgʻitishga qaratilgan.

29-fevral kuni AQSH hukumati virusdan aziyat chekkan Eronga oʻz yordamini taklif qildi.

Biroq, koʻmakni qabul qilish va Eron xalqiga yordam berish oʻrniga, 22-mart kuni mamlakat oliy ruhoniysi Oyatulloh Ali Homanaiy taklifni rad etib , bu Eronda virus inqirozini kuchaytirishga qaratilgan harakat ekanligini taʼkidlagan.

“Homanaiy bu taklifni rad etdi, sababi u tinimsiz ravishda fitna nazariyalarini ishlab chiqish ustida ishlamoqda va mafkurani Eron xalqidan ustun qoʻymoqda”, dedi AQSH Davlat kotibi Pompeo 23-mart kuni.

“Rejim, afsuski, tasdiqlanganidan ancha yuqori boʻlgan kasallanish va oʻlim holatlari haqida Eron xalqi va dunyo hamjamiyatiga yolgʻon soʻzlashda davom etmoqda”, dedi u.

COVID-19 bilan kasallanish va oʻlim holatlari toʻgʻrisidagi aniq maʼlumotlarni jamoatchilikka yetkazishda Eron rejimining shaffof emasligi xalqaro hamjamiyatni xavotirga solib qoʻygan.

24-mart kuni Tehron koronavirus bilan bogʻliq 122 ta yangi oʻlim holatini tasdiqladi, shu tariqa oʻlganlarning rasmiy soni 1934 taga, kasallanganlar esa 24811 kishiga yetgan.

Masʼuliyatni zimmasiga olish va yordamni qabul qilish oʻrniga, Homanaiy mamlakat aholisining eʼtiqodiga koʻproq umid qilayotgan koʻrinadi.

U eronliklarni epidemiyaga qarshi kurash boʻyicha hukumatning koʻrsatmalariga amal qilishga chaqirar ekan, “barcha narsaga Qodir Zot Eron xalqi, barcha musulmon millatlar va butun insoniyat boshiga kelgan bu musibatga barham berishini” aytgan.